Voor dat ik ook maar op de inhoud van het nieuwste boek van Carlos Ruiz Zafón in ga, moet ik een citaat kwijt uit ‘Het spel van de engel’. In een vorige boekervaring gaf ik al aan dat de lezer altijd zijn eigen stokpaardjes meeneemt bij het lezen van een boek. Selectieve waarneming is nu eenmaal een constructiefoutje in de mensheid, maar mogelijk ook wel een defensiemechanisme, omdat je als gewone sterveling ook wel gek moet worden om alles bewust te moeten waarnemen. Maar dit terzijde.

Mijn citaat uit het boek

Ik was dus onder de indruk van het volgende citaat, al vrij in het begin van ‘Het spel van de engel’ (pagina 19/20):

‘Jaloezie is de religie van de middelmatigen. Het sterkt ze, het beantwoordt aan de onrust die vanbinnen aan ze knaagt en uiteindelijk verteert het hun ziel, terwijl het ze toestaat hun eigen kleinzieligheid en hebzucht te rechtvaardigen totdat ze denken dat het deugden zijn. Zulke mensen zijn ervan overtuigd dat de hemelpoorten zich slechts zullen openen voor ongelukkigen zoals zij, die door het leven gaan zonder een spoor achter te laten dan dat van hun voddige pogingen te kleineren en buiten te sluiten – zo mogelijk te vernietigen – die puur door te bestaan hun eigen armzalige ziel, geest en esprit aantoont. Gezegend is hij tegen wie de idioten tieren, want zijn ziel zal hun nooit toebehoren.’

Mooi vond ik dit. Heel mooi.

Nu vind ik dat je mensen nooit kwalijk kunt nemen ‘middelmatig’ te zijn. Wie bepaalt dat nu, uiteindelijk heeft ieder mens wel ergens talenten al komen die helaas niet altijd in de schijnwerpers. Dus leven en laten leven ook als mensen zich anders presenteren dan jijzelf gesocialiseerd bent.

Maar vooral het stukje ‘kleinzieligheid en hebzucht te rechtvaardigen totdat ze denken dat het deugden zijn’ zie ik zo vaak om me heen.

Het spel van de engel

 Carlos Ruiz Zafón

 Signatuur 2009

De vergelijking

Zo heeft het boek van Zafón veel onverwachte levenswijsheden en citaten die bij oppervlakkige beschouwing zijn weggepropt in wederom een heel spannende verhaallijn. Uiteraard heb ik het boek gelezen omdat de mondiale bestseller ‘In de schaduw van de wind’ mij heel goed bevallen is. En met mij miljoenen anderen, hetgeen mijn eigen middelmatigheid maar weer eens bewijst.

Ook nu ben ik zeer te spreken over het prachtige taalgebruik, de genoemde wijsheden en vooral de spanning. Maar ook de soms humoristische dialogen geven volgens mij de creativiteit en veelzijdigheid van de schrijver weer.

En toch knaagt er iets. Als het boek ‘In de schaduw van de wind’ niet geschreven zou zijn, mogelijk dat dit boek de mondiale doorbraak zou zijn geweest van Zafón. Geniaal dus, maar te veel een variatie op een thema. Het boek speelt zich ook nu weer af in Barcelona van de eerste helft van de twintigste eeuw. In tegenstelling tot het eerste boek, spelen politieke en sociale factoren hoegenaamd geen rol. De basis is de enorme spanning van deze psychologische thriller met literaire capaciteiten. Ik persoonlijk vind het jammer, want met een stukje tijdsgeest, bijvoorbeeld over Franco en de Spaanse Burgeroorlog, kan het verhaal beter ‘aarden.’ De sinistere feiten komen op die manier beter tot hun recht, omdat het zich afspeelt in de echte wereld. Met tijden kreeg ik het gevoel dat de ‘zwarte magie’ van het boek niet echt is en dat gevoel moet je tijdens het lezen niet hebben, dat leidt af.

Wederom speelt de boekhandel van Sempere & Zoons een belangrijke rol in het verhaal. En ook het Kerkhof der Vergeten Boeken maakt een wezenlijk deel uit van de spannende vertelling van Zafón.

Op zichzelf kan ik het de schrijver niet kwalijk nemen, want na het succes van zijn vorige boek, proeft dat ongetwijfeld naar meer. Ik weet echter niet of ik als lezer zo gemakkelijk een derde boek ga lezen.

Samenvatting

De verhaallijn is vrij simpel. Een arme vrij kansloze jongen met talent voor schrijven, komt bij de redactie van een onbeduidende krant. Zijn talent wordt herkend en de opdrachten stromen binnen, zonder dat dit hem echt de literaire roem geeft die hij als jongeling nog nastreeft. Hij schrijft met name ook voor anderen die daarmee gloreren. Als hij van een onbekende uitgever uit Parijs de opdracht krijgt om een boek te schrijven en een voorschot krijgt van 100.000 peseta’s, volgen de duistere ontwikkelingen elkaar in een rap tempo op. Magie, intriges, corrupte ontwikkelingen, maar ook moord en doodslag zijn het gevolg. Op menig moment duizelde het me voor de ogen en moest ik me letterlijk af vragen, wie nu met wie te maken heeft en wie te vertrouwen was en wie niet.

Maar als rode draad door het hele verhaal staat de liefde voor het geschreven woord centraal. De liefde die Zafón ongetwijfeld met de paplepel heeft binnengekregen en die hij graag met zijn miljoenenpubliek wil delen. Het genoemde Kerkhof der Vergeten Boeken staat symbool voor deze boekenliefde.

Op bladzijde 540 beschrijft hij:

‘Dit oord is een mysterie. Een sanctuarium. Elk boek dat je ziet, elke band, heeft een ziel. De ziel van degene die het heeft geschreven en van degene die het heeft gelezen en ervan heeft gedroomd. Telkens als een boek in andere handen overgaat, telkens als iemand zijn blik over de bladzijden laat glijden, groeit zijn geest en wordt sterker. De boeken die niemand zich meer herinnert, die mettertijd verloren zijn gegaan, leven op deze plek voor altijd voort en wachten erop in handen van een nieuwe lezer te geraken, een nieuwe ziel….’

Of dit ook zo is met een miljoenenoplagen die ook ‘Het spel van de engel’ ongetwijfeld zal krijgen, weet ik niet. Het is in ieder geval een absolute aanraden, al blijft er iets knagen.

Mijn beoordeling voor dit boek is:  7,5

=================================================================

ANDERE BEOORDELINGEN

Boeken lezen, voor mijn bovenal een prettig tijdsverdrijf. Soms wordt ik er ingezogen, soms koester ik de taal en soms ‘slechts’ tijdspassering. Maar ik vind er altijd wel iets van of het nu literair is of niet. Geheel losgekoppeld van de eisen van de middelbare school beoordeel ik mijn leesvoer. In de volle overtuiging dat mijn eigen socialisatieproces hier debet aan is en vooral ook mijn eigen beperkingen. Het mag de pret niet drukken om cijfers uit te delen.

Mijn kleine Waanzin / Jan Brokken                                                                            7+

Winter in Madrid / C.J. Sansom                                                                                   8-

Harry Potter en de relieken v.d. dood /J.K. Rowling                                           7,5

De nazi en de kapper/ Edgar Hilsenrath                                                                    8-

Afrika / Jan Brokken                                                                                                         7,5

Pauperparadijs / Susanna Jansen                                                                              7,5

De Schaduw van de wind / Carlos Ruiz Zafón                                                          8+

De overgave / Arthur Japin (Na 200 pag. opgegeven)                                          5-

Erasmus en het poldermodel / Herman Pley                                                           7

Het woeden der gehele wereld / Maarten ’t Hart                                                   8-

Het verslag van Brodeck / Philippe Claudel                                                          8,5

De hand van mijn moeder / Nafisa Haji                                                                     7+

Knielen op een bed violen/ Jan Siebelink (na 250 pag. opgegeven)               5

Kleine landjes -berichten uit de Kaukasus / J.B. Cortius                                    7

Caesarion / Tommy Wieringa                                                                                        8

Harlekino / Tessa de Loo                                                                                                 8-

Grijze Zielen / Philippe Claudel                                                                                    8

Het Rozeneiland / Sanne Terlouw                                                                                7

Brug der Zuchten / Richard Russo                                                                                8-

Het diner / Herman Koch                                                                                                 7+

IJskastmoeder / Janneke van Bockel                                                                         7,5

God is Gek / Kluun                                                                                                               5

Duel / Joost Zwagerman                                                                                                   6,5

De hand van Fatima / Ildefonso Falcones                                                                 8-

Het zwijgen van Maria Zachea / Judith Koelemeijer                                             7,5

God’s Gym / Leon de Winter                                                                                            7+

Zoete Mond / Thomas Rosenboom                                                                                 7,5

Eenzaamheid van de priemgetallen / Paolo Giordano                                          8-

 De verborgen geschiedenis van Courtillon / Charles Lewinsky                         8

River van Vergetelheid / Philippe Claudel                                                                 8+

Het spel van de engel /Carlos Ruiz Zafón                                                                  7,5

Quadriga / F. Springer                                                                                                          7-

Sonny Boy / Annejet van der Zijl                                                                                       7,5