Samuel Huntington

Botsende Beschavingen?: 144 woorden voor het hier en nu.

/ sprakeloosid / Een reactie plaatsen

Na de Koude Oorlog was de verwachting dat alle mondiale strijd langs culturele en religieuze scheidslijnen gaat lopen. Hiermee kwam de Amerikaanse politicoloog Samuel Huntington. Zijn boek ‘Botsende Beschavingen’ vond breed aftrek. Nadat we gewonnen hebben van de commies, creëerden we een nieuw houvast om de wereld te begrijpen. Het neokapitalisme slaat overal zijn overwinningsslag. Ook in de voormalige Sovjetstaten heerste jarenlang een jolig anarchistisch-kapitalistische feeststemming. Zelfs de Chinezen hebben van de leidende communistische partij een mondiaal filiaal van Grijpen en Graaien gemaakt. 9/11 zou nog een argument kunnen zijn van ‘clashes of civilization’. Maar geldt dat ook voor de clash binnen de christelijke orthodoxie, Oekraïne vs. Rusland? En hoe moeten we de clash binnen de ‘Vrije Westerse Wereld, Europa vs. de Verenigde Staten duiden? Clashes between Civilizations?  Totale Lulkoek!!!

De human civilization clashed! It’s all about the money, geciviliseerder is het echt niet.

Een gros woorden voor de week (1 november 2020)

/ sprakeloosid / 1 reactie

Het is de week van de pestkoppen. Bully Biden tegen bully Trump. Bully Erdogan tegen bully Macron. De viruswaanzinnigen tegen de virusgelovigen. Boris Johnson vs Europa al haalt dat het nieuws niet. Dan het permanente gevecht tussen het establishment en zij die er tegenaan schoppen en dus deze week de term Gezond Verstand hebben gelanceerd om ongebreideld complottheorieën de wereld in te schoppen. We dimdammen zelfs over de functionaliteit van vitamine D tegen corona en de vermaledijde industrie die dit weer gelanceerd heeft. 9 november 1989 verklaarden we het kapitalisme tot overwinnaar. Het was slechts het einde van het Sovjetcommunisme, niets geen overwinning. En hoe toen verder? Samuel Huntington schreef erover in een baanbrekend boek ‘The clash of civilizations’. Het is niet uitgekomen. Dat wil zeggen, wel de clashes, maar niet de beschaving. Helemaal niet. Hoe gaan we de geschiedenis in? Dark Immature  Epoque?

Europa aan flarden of altijd een losse flodder geweest?

/ sprakeloosid / 2 reacties

Ik kan geen Grieks, maar in de hoofden van het Griekse electoraat moet iets geklonken hebben zoals in Oost-Duitse steden in 1989. ‘Wir sind das Volk.’ De Oost-Duitsers hadden het morele gelijk aan hun zijde en ze hebben gewonnen, al zal de grootte van de winst discutabel zijn voor een deel van de mensen. Ook de Grieken hebben het morele gelijk aan hun zijde. Zij moesten immers bloeden voor de grote inlandse corruptie die boven tafel kwam. Bovendien betaalden zij de rekening van het redden van veel Noord-Europese banken. Gelukkig zien de Grieken hun redding niet in de xenofobe Gouden Dageraad, maar in het linkse Syriza van Alexis Tsipras. De partij voert een democratisch socialistische koers en is vooral antikapitalistisch. Zie hier de zaligmakende ingrediënten voor een fijne samenwerking met de voornamelijk Neo-kapitalistisch mainstream van de (Noord) Europeanen. Ik ben benieuwd hoe de Grieken deze overwinning van Syriza over vijf of tien jaar zullen waarderen.

Begin van het einde?
Als fervent voorstander van Europa, niet zozeer uit ideologische overweging, maar vooral op basis van (economisch) pragmatisme, is Europa onze enige kans op welvaart, maar vooral welzijn. En als ik onze zeg, dan bedoel ik dit inclusief de welvaart voor de Grieken, Portugezen en andere lidstaten aan de rafelranden van Europa. Mijn weloverwogen NEE tegen de Europese Grondwet (juni 2005) was geen NEE tegen Europa, maar vooral een NEE tegen de eenzijdigheid van Europa. Om het populistisch uit te drukken, het was een NEE tegen de vermarkting van Europa door en voor multinationals en geen Europa voor de Europeanen. Als Noord-Europeaan had je nog wel de voordelen, ook voor Jan met de Pet. Echter aan de horizon zag je de problemen aankomen, je hoefde er geen groot visionair voor te zijn. In mijn naïviteit dacht ik dat een Nederlands NEE en Frans NON voldoende zouden zijn om de menselijke maat te hanteren binnen de Europese grenzen. Bovendien ben ik realistisch genoeg om te beseffen dat het een moeizaam proces zou worden. Dus na dat weloverwogen NEE, hoorde ik verder niet bij de eurosceptici. Integendeel, maar ik had natuurlijk geen weet van de bankencrisis die zou volgen. Wie wel trouwens?

Zeven jaren stoeien we al met de gevolgen van die bankencrisis. Economische, politieke en culturele crisissen zouden volgen en/of daar zitten we nog midden in. In vele landen is hierdoor niet het meest fraaie naar boven gekomen. Met name rechts populistische partijen hebben een electoraal graantje mee weten te pikken. Het gevolg is dat zelfs gevestigde pro-Europese partijen hun Europese standpunt om puur pragmatische redenen voor intern gebruik hebben gematigd. De VVD in Nederland is hier een typisch voorbeeld van, aanschurken tegen het PVV standpunt voor binnenlandse consumptie, maar in Europa de Neo-kapitalistische koers blijven varen. Ze hebben in Nederland de afgelopen jaren de handen niet op elkaar gekregen voor Europa.
Krachtige taal wordt nu uitgeslagen als het gaat om terugbetalen van de Griekse schulden, alsof het Griekse equivalent van Jan met de Pet louter bestaat uit rovers en profiteurs. De Grieken hebben hun uitweg gevonden en putten hoop uit de antikapitalistische Syriza. Voor mij het zoveelste bewijs dat ik mijn standpunt over Europa misschien moet bijstellen? Niet omdat de Grieken hebben gewed op mogelijk een ‘verkeerde’ oplossing, maar eerder omdat het aantoont dat de wil (en misschien wel de mogelijkheden) ontbreken om bij elkaar te komen. Is er wel voldoende solidariteit tussen de landen onderling en is de louter bureaucratisch kapitalistische weg wel het geëigende pad om Europa een eenheid te laten worden? Ik begin te twijfelen en vrees daarmee voor de toekomst van Europa. Niet dat we een federale staat moeten nastreven, maar als 28 kleintjes op globale schaal stellen we maar bar weinig meer voor, al denken en voelen we vooral nog anders.

Of een nieuw begin?
De Griekse kiezer heeft gesproken en laat in beginsel vooral een geluid horen tegen de economische verdeling in Europa. De komende weken moet blijken of dit zal leiden tot een vrijwillig of misschien wel geforceerd afstand nemen van de EURO door Griekenland. Ik kan niet overzien of een zogenaamd grexit een economische ramp is, de economen zijn het er niet over eens. Wel is duidelijk dat hetgeen de Grieken zullen laten zien psychologische gevolgen zal krijgen. Om heel andere redenen zullen populistische groepen hun kakofonie aan anti-Europa geluiden laten horen. Het Griekse afscheid zal door hen warm begroet worden, want zijn het niet de kansarmen in de andere landen die moeten betalen voor die slome Grieken? In Nederland zal de PVV vooraan staan om te zeggen dat die 18 miljard die Jeroen Dijsselbloem terugeist van de Grieken nooit terug zal komen. Geert had het immers altijd al gezegd dat Europa een bodemloze put is. Ik zie hem verzuchten dat 18 miljard heel veel is voor de ouder wordende Henk en Ingrid die geen zorg meer krijgen. Nu komt dat eens een keer niet door de potverterende buitenlanders in Nederland, maar door de Grieken. Hij wint hier stemmen mee, de solidariteit en eendracht binnen Europa zal er niet groter door worden. Aan de andere kant van het politieke spectrum zal de SP juichen. Het economische establishment heeft een klap gekregen en dat smaakt naar meer, ook in Nederland. Zal er hoop gloren?

Clashes of civilisation
Maar als de economische koers geen draagvlak heeft binnen Europa, komen vooral andere verschillen naar boven. Het nieuwe Griekenland is bijvoorbeeld helemaal niet zo’n voorstander van de boycot tegen Rusland en Poetin. In de wetenschap dat de christen orthodoxie in Rusland en Griekenland de belangrijkste godsdienst is, moet ik onwillekeurig denken aan het werk van Samuel Huntington, begin jaren negentig, de botsing der beschavingen. Het is volgens mij een wetmatigheid als de economische belangen uiteen gaan lopen, andere verschillen een rol zullen gaan spelen. Verschillen in geloof, historische achtergrond en mate van liberale opvatting zullen meer uitvergroot worden en leiden tot clashes en daarmee verbrokkeling van Europa. Euro-sceptici zullen dat prachtig vinden en rechtspopulisten zullen hun nationalistische gelijk opeisen. Op termijn zal dat voor Europa als geheel geen goed doen, niet op economisch gebied, niet op politiek gebied en zeker niet op humaan gebied.

Europa een losse flodder?
Ik hoop dat Europa een verstandige reactie zal geven op de begrijpelijke middelvinger van de Grieken. Ik sta nog steeds achter mijn toenmalige NEE in 2005 en hoe tegenstrijdig het ook lijkt, ik hoop nog steeds op een Europese eenwording in welke vorm dan ook. Echter ik ben nog nooit zo pessimistisch geweest, niet vanwege de overwinning van Syriza an sich, maar vooral omdat dit aantoont hoe (economisch) verschillend we zijn en je je kunt afvragen of de Neo-kapitalistische koers uiteindelijk Europa niet ten gronde richt.

Kakelkrant van Sprakeloos 74: Och arm, arm Europa

/ sprakeloosid / 4 reacties

 

Laat ik beginnen met een duidelijke stelling:,,Europa redt het niet zonder Europa te zijn!” Als we met zijn allen gaan acteren als kleine petieterige landjes die, als ze afzonderlijke in de spiegel kijken, denken dat ze heel wat zijn in het mondiale speelveld, gaan we er met zijn allen aan. We worden uitgespeeld onder het mom ‘divide et impera’ en gaan ten onder aan rampzalige broedertwisten. En mensen met een beetje historische kennis weten hoe dat in ons werelddeel kan uitpakken. Daarentegen mensen met een verwrongen historische blik die denken dat Europa de wereld nog beheerst, zitten er wel heel ver naast.
Als warm voorstander van een verenigd Europa, de vorm maakt me nog niet eens zo heel veel uit, als er maar progressie in de samenwerking is, zit ik in toenemende mate in mijn maag met Europa. De eerlijkheid gebied mij te zeggen dat ik in 2005 tegen de grondwet heb gestemd, maar vooral met het idee dat een verenigd Europa  een vereniging en samenwerking moet zijn op alle gebieden en vooral voor alle Europeanen. Mijn volmondige nee was gestoeld op de eenzijdige economische profilering die vooral een eerlijkere verdeling in de weg stond. Daar bouw je geen Europa mee op. Maar het marktdenken vierde hoogtij en het kapitalisme had gewonnen na de Val van de muur. Ik begin te twijfelen aan die overwinning van het kapitalisme als ik om me heen kijk, maar ik krijg vooral een misantropisch gevoel bij de staat van Europa, juist nu eenheid zo hard nodig is.

 

EUROPESE GROEISTUIPEN
Het feit dat Brussel en Straatsburg uit hun voegen barsten vanwege de welig tierende bureaucratie en fungeert als een baantjesmachine voor soms hele groepen incompetente mensen is soms tenenkrommend. Ik kan er mee leven als er maar een beetje controle komt, vroeg of laat. Het feit dat in de euforie landen mogen toetreden die eigenlijk niet economisch rijp zijn om volwaardig mee te doen. it’s all in de game. Het is ook wel roerend al dat enthousiasme en blinde geloof in meer leden en samen delen. Het gaat met vallen en opstaan.
Als het dan echt mis gaat zoals bij de Grieken de afgelopen jaren dan zien we pas echt hoe broederlijk we met elkaar omgaan en hoe de Griekse equivalent van Jan met de pet de rekening betaalt, terwijl een kleine groep blijft profiteren. Hoe we met zijn allen de bankencrisis te lijf gaan is een ander voorbeeld hoe je het Euro-cynisme kunt opstuwen. Maar nog steeds dacht ik, het gaat met vallen en opstaan en zo’n mondiale crisis is voor het jonge Europa ook geen kattenpis. Misschien moeten we dan maar wat dieper vallen, als we maar weer opstaan.

 

VERANDERENDE WERELD
Ondertussen verandert de wereld om ons Europa heen nog harder dan we na de val van de Muur hadden kunnen bedenken. Met mijn simpele verstand denk ik dan dat we elkaar des te harder nodig hebben. Armoede in het nabij gelegen Afrika noopt ons tot samenwerking niet in de minste plaatst met de Afrikaanse landen zelf. De stromen vluchtelingen blijven bij onveranderd beleid toch wel komen. Bovendien hebben we als oud koloniale machten niet meer het ‘alleenrecht’ om ze uit te buiten. De VS doen dat al sinds de Eerste Wereldoorlog in toenemende mate, maar uit het boek van David van Reybrouck over Congo heb ik geleerd dat de Chinezen inmiddels ook zeer bedrijvig zijn in bilaterale samenwerking en/of uitbuiting. Een ander boek, dat van Geert Mak over de VS, ‘Reizen zonder John‘ laat zien dat de samenwerking tussen de VS en Europa op termijn echt niet zo vanzelfsprekend is, terwijl we gevoelsmatig altijd nog uitgaan van de politierol die de VS, ook namens ons, mondiaal zal blijven spelen. Hoe lang accepteren ze nog een ‘coalition of the willing’ als er ergens weer belangen moeten worden verdedigd?
Recente ontwikkelingen in Rusland en de Oekraïne, maar vooral ook het ontstaan van een Islamitisch Kalifaat dat ook een aantrekkingskracht heeft op ‘onze’ moslim medelanders, getuigen van nog meer noodzaak tot samenwerken. Wat we vooral keer op keer zien is dat Europa behoorlijk faalt in het tonen van eendracht. Ik vind het in toenemende mate beschamend. De laatste week zijn er twee gebeurtenissen aan te wijzen die mijn twijfel over Europa hebben doen omslaan in ronduit cynisme. Zal ik op mijn oude dag me nog wel een echte Europeaan voelen zoals ik me dat gewenst had. Dat niet alles van een leien dakje zou lopen, lijkt me evident. Maar er doemen denkbeelden op van een armetierig Europa dat alleen voor de happy few een wingewest is, terwijl het gepeupel, waar ik mezelf ook gemakshalve toe reken, sterft als ‘gewoon’ Nederlander met de rug naar de buren toe.

 

CENTENKWESTIE
Naar aanleiding van de recente herverdeling van de nationale afdrachten naar Europa is me er een gênante poppenkast ontstaan die alle anti-Europese politieke partijen doen smullebaarden. En helemaal ongelijk hebben ze niet. Voor de helderheid, ik vind dat rijkere landen meer moeten afdragen dan minder welvarende landen, maar hoe dat nu voor de publieke opinie wordt uitgespeeld is ronduit stuitend. Ik kan geen oordeel vellen over de verdeelsleutel van afdrachten. Ik besef dat in tijden van crisis 600 miljoen heel veel geld is voor Nederland en die twee miljard die de Engelsen moeten afdragen zorgt er mogelijk voor dat de tunnel naar Frankrijk per direct met beton wordt volgestort. Als er nieuwe rekenmethodes worden gebruikt, zullen daar ongetwijfeld goede redenen voor zijn, maar mijn gezonde verstand zegt dan dat dat niet met terugwerkende kracht moet worden ingevoerd. Nieuwe omstandigheden, nieuwe inzichten moet leiden tot nieuw beleid en niet tot een herinterpretatie van het oude beleid. Ik vind dat niet logisch en wilde middels een blogje al van leer trekken. Maar als ik lees dat ‘Europa’ zich voor dit beleid verdedigt, nadat premier Cameron uit zijn voegen barst en nadat zelfs de uiterst eurofiele Nederlandse minister van Financiën Dijsselbloem zeer kritisch vragen stelt, met de mededeling dat zij ook niet precies weten hoe de cijfers tot stand zijn gekomen dan……ja dan? Dan is het mijn heilige plicht om mijn pro-Europese ideeën in de ijskast te zetten en een blogje te schrijven. Dat totale gebrek aan transparantie, gebrek aan democratische controle en vooral een volledig falen in PR naar de Europese burgers toe, speelt de Wildersachtigen gigantisch in de kaart. En op zich hoeft dat geen probleem te zijn, maar een partij als de PVV biedt helemaal geen alternatief voor een vrede en veiligheid voor Europa, integendeel.
Maar er is misschien nog wel iets ernstigers dan een ondoorzichtige boekhouding?

 

DE VIJFDE COLONNE IN ONS GELEDEREN
Zelf heb ik nooit geloofd in de overwinning van het kapitalisme op het dogmatische Sovjetcommunisme. En zoals hierboven al is aangegeven, de wijze waarop we onze overwinning vierden door het ene na het andere voormalige Oostblokland in onze armen te sluiten is twijfelachtig. We zouden ze onze welvaart wel laten voelen, als ze maar willen werken. Maar de survival of the fittest had zijn keerzijde. Het is niet zo gemakkelijk om al die versufte communisten van weleer binnen het marktmechanisme te trekken. Het riep weerstanden op in Oost Duitsland, maar ook in Tsjechië, Slowakije en Hongarije. Afgelopen zaterdag las ik in de Trouw dat met name deze voormalige Sovjet satellieten aan de lopende band deals sluit met Poetin, de leider van het land dat we boycotten sinds enige tijd. Ik stel niet meteen een oordeel over nut en noodzaak van boycotten van een land dat eigenlijk ook maar de ‘gewone’ machtspolitieke lijnen uitvoert van eigen (Poetin)belang. Het stuit me vooral tegen de borst dat we een Europese Unie zijn waarin de mogelijkheden besloten liggen om ‘de vijand’ te steunen en daarmee je ‘vrienden’ af te vallen. Misschien is het standaardwerk van Samuel Huntington toch niet zo onwaar, dat er niet alleen een grote scheidslijn loopt tussen het christendom en de islam, maar dat er ook een enorme barrière is tussen het westerse christendom en de Oosterse Orthodoxen. Misschien is dat ook wel de reden dat de Polen zich veel gemakkelijker voegen naar Europa.

CONCLUSIE
Groeistuipen in de ontwikkeling van Europa kan ik hanteren, zelfs een tijdelijke stilstand kan ik accepteren, maar als je ziet dat de Europese instituties uiterst dom handelen naar de afzonderlijke lidstaten en dat lidstaten zonder scrupules onze gezamenlijke tegenstander mogen en kunnen ondersteunen, dan is Europa geen knip voor de neus waard. Het probleem alleen is dat er geen alternatief is met al die brandhaarden in de buurt. En als we ons blijven wentelen in onze verschillen dan sluit ik niet uit dat we heel vertrouwd zoals onze geschiedenis heeft geleerd, onze eigen brandhaarden met gemak weer op zullen poken.