
Laat ik beginnen met te zeggen dat ik een fel tegenstander ben van de zelfscankassa. Zo dat is gezegd, voordat ik in dit betoog ga uitweiden over allerlei randzaken, dit moet vooral duidelijk zijn. Ik vind zelfscankassa ’s heel verschrikkelijk. Waarom? Ik kan natuurlijk allerlei hoogdravende argumenten aanhalen en die heb ik ook wel, maar allereerst vind ik het onterend om gecontroleerd te worden voor het oog van de hele goegemeente. Zo’n snotneus die amper droog achter de oren is die vraagt: ,,Mag ik uw tas even controleren.” Ik weet het, zo’n kind doet zijn werk. Maar waarom moet er gecontroleerd worden? Tja, het blijkt dat er massaal meer gestolen wordt dan voorheen. Goh, dat had nu niemand gedacht? Ik zou wel eens willen weten hoeveel efficiënter het winkelproces nu is geworden voor de grootgrutters. Mogelijk is er gedacht dat er minder mensen nodig zijn? Misschien is dat zo, al is het genoegzaam bekend in de publieke sector dat de overhead voor een belangrijk deel bestaat uit controle van allerlei ondoorzichtige bedrijfsprocessen die onuitvoerbaar zijn, maar door een oerwoud aan vinkentellers kan het in goede banen worden geleid, gecontroleerd worden. Ik heb het dan nog niet over de onderliggende algoritmes die er aan ten grondslag liggen. Het wordt een stuk gezelliger in de maatschappij als er nog meer onnodige controles zijn.
Zou een 18-jarige het trouwens leuk vinden om met een rood hoofd te moeten vragen of de tas van een midlifecriser even open moet? Of die van een agressieve leeftijdgenoot? Of van je moeder; of van dat lekkere ding uit 5 Havo? Of van al die mensen, jong en oud, die zich per ongeluk vergissen? Ik denk het niet.
Gewoon in een rijtje staan bij de kassa is een manier van onthaasten, we ontdekken dat niet alles meteen klaar is. Bovendien hoeven we over tien jaar niet te schrikken als iemand eens vriendelijk goedendag tegen je zegt omdat we al jaren gewend zijn nurks de boodschappen langs de zelfscanner te halen zonder oogcontact en met oordopjes op. Hé, die mijnheer zei ‘goedenmiddag’ tegen me, wat een perverse viespeuk is dat. Laten we de politie bellen. En ik ga echt niet pleiten voor de kletskassa’s die er en der geïntroduceerd werden door goedbedoelde kruideniers. Maar dat is nu voltooid verleden tijd met de ontmenselijking van het boodschappenproces. Hoewel de Action heeft het experiment gestaakt begrijp ik.
Mijn moeder van 87 vindt het allemaal geen probleem. Bij iedere controle met een 100% positieve score bij haar supermarkt kreeg ze een cadeautje. Ook ik kreeg wel eens een zak chips mee, want wat moet een 87-jarige nu met 10 zakken chips. De laatste tijd heb ik echter geen chips meer mee gekregen. Moet ik me zorgen maken? Nee hoor, volgens mij is een deel van de consumenten om en willen ze de conservatieven waaronder ondergetekende laten geloven dat het allemaal heel normaal is. Dus ze geven geen cadeautjes meer voor goed gedrag. Nee, nu gaat het pestgedrag ingezet worden. Ik en vele metgezellen zullen lang moeten wachten bij de steeds spaarzaam wordende bemensde kassa’s. Maar ik ben en blijf geen selfscanfan. Ik vind het raar, dus noem ik mezelf een zelfscanbarbaar. Lekker 20e eeuws weltfremd kijken en wachten tot iemand opmerkt dat er ook nog normale mensen zijn. Zelfscanbarbaar, dat proeft wel lekker en ik weet zeker dat ik niet de enige ben, verre van dat.
Afgelopen zaterdag werd in de Taalstaat op Radio 1 een pleidooi gehouden voor het woord graaiflatie. Ik voel dat 2023 klaar is voor een ander woord, zelfscanbarbaar. Ik ga ervoor……maar aan de andere kant vind ik dat de maatschappij ook wel toe is aan een echt relevante zelfscanmethodiek. Niet van de boodschappen maar van de hedendaagse mens zelf. Dat is dan voor 2024.