Hoe moeilijk is het om een boekervaring op te schrijven, als je ervaart dat je net misschien wel het mooiste boek hebt gelezen ooit? Toch ga ik het proberen. Voor mijn verjaardag kreeg ik ‘Het achtste leven (voor Brilka)’ van de Duits-Georgische schrijfster Nino Haratischwili. De titel onthoud ik gemakkelijk, de naam van de schrijfster is een tongbreker zoals wel meer met Georgische namen. Het boek was zeker geen pageturner die je na een paar uur afzondering kunt afstrepen op je lijstje. Integendeel, de bijna 1300 pagina’s heb ik niet zomaar uit. Een van de aanwijzingen dat dit een geweldig boek is, concludeer ik dat ik tussen de bedrijven door met het boek bezig blijf. Eigenlijk heb ik bijna een maand meegeleefd met de familie Jasji. Vanaf 1900 tot heden komen de vrouwelijke familieleden aan bod. In ieder ‘boek’ neemt de vrouw van dat moment je mee met de familiegeschiedenis, met de geschiedenis van Georgië, de Sowjet-Unie en eigenlijk ook wel met de Europese geschiedenis. Fantastisch.

Nu moet ik toegeven dat ik over het algemeen gecharmeerd ben van literaire familiekronieken. Met veel plezier denk ik terug Charles Lewinsky’s Het lot van de familie Meijer. Maar ik vond het boek van Haratischwili nog intenser. De schrijfster weet de familiegeschiedenis uitstekend weer te geven tegen de politiek, sociaal en maatschappelijke achtergrond. Feiten en sferen van de van oorsprong aristocratische familie Jasji wordt prachtig geportretteerd. Je voelt het Tiblisi van rond 1900 uit de pagina’s spatten, de beklemming van de Tweede Wereldoorlog en Sowjetgeweld kruipt onder je huid, maar ook de hedendaagse situatie van na de val van de Muur is realistisch en herkenbaar geschreven.

Het achtste leven

(voor Brilka)

Nino Haratischwili (1983)

Uitgeverij Atlas Contact Amsterdam/Antwerpen (2017)

Vertaald uit het Duits: Das achte Leben (für Brilka) (2014)

Het allermooiste vind ik het familiegeheim dat door alle bladzijdes heen sijpelt. Het geheim wordt gesymboliseerd door een geheim recept van de oer-vader van Jasji’s, een gerespecteerd chocoladefabrikant. Zonder in details te gaan en ook zonder het chocoladerecept te letterlijk aan te halen, proef ik vooral hoe de ene generatie de ander beïnvloed. Door het karakter, door de gebeurtenissen die iemand meemaakt en de wijze waarop de familie hiermee omgaat. Alles heeft met alles te maken, iedereen heeft met iedereen te maken, vroeger heeft met nu te maken en heeft gevolgen voor de toekomst. Toch slaagt Haratischwili er heel goed in om het verhaal op stoom te houden. Het wordt nimmer een kluwen van ondoorgrondelijke psychologie of filosofische duidingen. Onmiskenbaar is gebruik gemaakt van psychologische kennis of in ieder geval een zeer groot vermogen tot introspectie. Historische of filosofische feiten zijn nimmer hinderlijk aanwezig, vormen nooit een narcistische zelfkick van de schrijfster om haar kennis te etaleren. Ze zijn aanvullend, zeer begrijpelijk en vooral ook geloofwaardig. De schrijfstijl is heel toegankelijk. Op veel momenten lees en herlees ik sommige zinnen met plezier terug. Ik ben helaas een zeer lui lezer, ik heb geen notitieblokje bij me om een mooie zin op te schrijven. Ik lees het liefst verder, over de lotgevallen van de familie Jasji, hun spoor in de Europese geschiedenis en hun individuele dromen, angsten en ambities.

Eén quote boven een nieuwe paragraaf bleef hangen (pagina 1185): Stelt u mij zich voor; ik besta niet als u zich mij niet voorstelt. (Nabokov) Dit wilde ik u niet onthouden, maar misschien kende u de uitspraak al. Als het boek nog niet gelezen is, kan ik maar één tip geven. Tik dit boek op de kop en ga aan de slag, een absolute aanrader: Het achtste leven (voor Brilka)!!!

Mijn waardering in een cijfer uitgedrukt, voor wat het waard is: 9+

Meer sprakeloze boekervaringen zijn te lezen door de link te volgen