Open brief aan de PvdA

Beste PvdA,

In mijn open brief spreek ik alle PvdA-ers maar aan. Zij die ons vertegenwoordigen, zij die nog actief lid zijn, maar vooral ook die PvdA-ers die in 2012 nog gestemd hebben op Diederik Samsom c.s. en nu als sneeuw voor de zon zijn verdwenen volgens de opiniepeilingen. Ik ben er een van en hoef me dus niet eenzaam te voelen, we zijn immers met velen – sterker nog, ‘mijn’ groep is groter dan de groep die nog wel PvdA zegt te zullen stemmen. En toch voel ik me politiek volledig dakloos. Mijn PvdA, mijn ‘dak’, is er immers niet meer, want onder het lekkende dak van de huidige PvdA kan en wil ik niet leven. Deze open brief is in eerste instantie dan ook een exercitie voor mezelf om deze politieke dakloosheid dragelijk te maken. Een geschikt onderdak heb ik niet gevonden de afgelopen jaren, maar een terugkeer naar het oude honk in mijn stemgedrag lijkt vooralsnog en waarschijnlijk langdurig uitgesloten. Het is daar immers killer dan erbuiten. Ik vraag me trouwens af hoeveel (open) brieven de PvdA de afgelopen jaren heeft ontvangen. Het doel van deze brief is mijn zorgen uit te spreken en zoals gezegd de ongerieflijkheid van de dakloosheid te verminderen.

Mijn PvdA-curriculum

Ik ben tussen 1984 en 2012 drie keer lid geweest van de PvdA. Allereerst tijdens mijn studententijd in Nijmegen, toen ik ook actief lid was van de Jonge Socialisten. Het was spielerei en de ambitie om de stap naar de echte politiek te maken was bij mij niet aanwezig, maar een actief volger was ik wel. In de jaren negentig verwaterde het een beetje. In eerste instantie had dat met huisje-boompje-beestje-perikelen te maken, maar de twijfel nam wel toe. De neoliberale tendensen, vooral ook binnen de PvdA, maakten dat ik het bedrag van de contributie liever aan andere zaken uitgaf. Eind jaren negentig verhuisde ik naar Duiven en dacht ‘misschien een nieuw begin ook binnen de PvdA’ en meldde me weer aan als lid. Een korte periode volgde ik de lokale politiek en vergaderde zelfs mee met de raadsfractie. De twijfel bleef als het ging om landelijke sociaaldemocratische ontwikkelingen en er was maar één smoes nodig om me weer af te melden. Op het moment dat ik een aanbod kreeg om freelance (politieke) stukjes te schrijven voor het Gelders Dagblad, en later De Gelderlander. Ik maakte misbruik van dit gegeven om zogenaamd onder het mom van politieke neutraliteit in de journalistiek me weer af te melden. De werkelijke oorzaak lag natuurlijk dieper. Dat is bijna tien jaar zo gebleven en bij iedere verkiezing twijfelde ik of ik op de PvdA moest stemmen, tot zelfs in het stemhokje. Meestal heb ik dat wel gedaan, niet altijd. Het poppentheater rondom de gedoogconstructie tussen CDA-VVD en Wilders overtuigde mij dat het anders moest. Ik meldde me weer aan als lid, sterker nog, ik heb me zelfs aangemeld als kandidaat-Tweede Kamerlid. Dit was vooral een geintje, maar onder de laag van humor of grapje zit altijd een hele serieuze lading. Ik was niet beledigd niet uitverkoren te worden voor de Tweede Kamer. Wel was ik blij met de relatief goede uitslag voor de PvdA, maar tijdens de formatie kwam de teleurstelling al: Is dit waarop ik heb gestemd? Gezien de campagne was ik er niet vanuit gegaan dat de PvdA juist met de VVD in zee zou gaan – en daarbij ook nog eens haar idealen zou verkwanselen. Een mailtje om me af te melden was snel gestuurd, een reden om andermaal op de PvdA te stemmen nog niet gevonden, en ik vrees dat met mij velen er zo instaan.
Mijn twijfels, die al meer dan vijfentwintig jaar duren en inmiddels zijn omgezet in een zekerheid om de PvdA af te schrijven, maar wel op zoek te gaan naar een sociaaldemocratisch alternatief, wil ik als volgt samenvatten. Vanaf de jaren tachtig is de PvdA kampioen in het zichzelf opnieuw uitvinden. Zelfanalyse en introspectie zijn voor een politieke partij heel belangrijk. Het blijven kijken naar veranderende sociale omstandigheden vereist om te zoeken naar antwoorden op nieuwe vragen en zelfs naar nieuwe antwoorden op oude vragen. Maar iedere keer als de PvdA zichzelf opnieuw uitvond, verdween een stuk van de sociaaldemocratische idealen mét de verandering. De verankering werd losgelaten onder het mom van mee moeten bewegen met de tijdsgeest. Het gevolg, de PvdA beweegt nu wel, maar heeft geen regie meer over de richting waarin zij beweegt.

Waarom nu de open brief?

De afgelopen periode zijn er tal van aanleidingen geweest om de PvdA te wijzen op haar sociaaldemocratische verantwoordelijkheden. En ik ben me ervan bewust dat er in een coalitie, zeker met een VVD die electoraal moet sparren met het populisme van de PVV, besluiten worden genomen die me niet welgevallig zijn. Ik wil niet reageren op iedere hype, ik wil zeker ook niet meedoen met de ketelmuziek van de waan van de dag om mijn ongenoegen te uiten. Ook wil ik de PvdA, en zelfs de VVD, niet de schuld geven van de economische- en/of de bankencrisis die we sinds 2008 hebben moeten doorstaan. Ik begrijp heel goed, ondanks de prominente rol van de minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem in de Europese crisis, dat de rol van de PvdA in dit dossier beperkt is. De huidige vluchtelingencrisis zal ik zeker niet bij de PvdA neerleggen. Er is de afgelopen periode mondiaal veel aan de hand geweest en het is te verwachten dat de onrust nog wel even aanhoudt.. Er is dus reden genoeg om een sterk sociaaldemocratisch geluid te ventileren. Ik hoor het echter niet, ik voel het niet en ik zie het niet in de Nederlandse politiek. Dit verwijt ik de PvdA. De toenemende onzichtbaarheid van de sociaaldemocratie is groot. ‘Relatief’ kleine issues zijn de aanleiding om naar de spreekwoordelijke pen te grijpen en deze open brief te schrijven. Voor mij zijn onderstaande zaken belangrijk genoeg.

1. De wijze waarop Otwin van Dijk van de PvdA heeft moeten leuren met de Wet Toegankelijkheid voor minder validen. Het betrof de ratificering van internationale verdragen die Nederland getekend heeft. Voor zoiets logisch als de weg vrij maken van het publieke domein voor rolstoelgebruikers, visueel gehandicapten en andere minder validen, was het nog spannend of coalitiepartner VVD voor zou stemmen. Uiteindelijk hebben de liberalen het wel gedaan. Met zulke vrienden heb je toch geen vijanden meer nodig?
2. De reorganisatie van de Nationale Ombudsman waarbij de kritische Kinderombudsman, Mark Dullaert, moet wijken, steekt me enorm. Dullaert zou niet passen bij de nieuwe maatschappelijke ontwikkelingen lees ik in de media. Ik denk dat de nieuwe maatschappelijke ontwikkelingen met name rondom de jeugdzorg niet passen bij de sociaaldemocratie en dat het goed is dat juist een Ombudsman hier de politiek op zou moeten wijzen. Een sociaaldemocraat zou als een wesp gestoken moeten zijn en alle middelen moeten aangrijpen zijn ongenoegen kenbaar te maken.
3. Heel recent: de politieke bemoeienis (lees: de bemoeienis van de VVD) met het omroepbestel door middel van benoemingen en misschien wel vriendjespolitiek om het relatief goedkope en pluriforme bestel definitief om zeep te helpen. Dit lijkt een eenmansactie van Sander Dekker van de VVD, maar ik hoor amper tegengeluiden bij de PvdA. Mogelijk kan de PvdA nog een aanpassing aanbrengen voordat ze onder kabinetsverantwoordelijkheid ook dit slechte besluit op haar conto kan schrijven.
4. Dit is meer een persoonlijk argument. Nu mijn ouders echt op leeftijd beginnen te geraken en een aantal zaken niet meer vanzelfsprekend is om allemaal zelf te doen, word ik geconfronteerd met de WMO die erop gericht lijkt te zijn om juist zo min mogelijk aan zorg te bieden. Het woud van instanties, keukentafelgesprekken en andere bureaucratische hindernissen is met name onder verantwoordelijkheid van de PvdA in het leven geroepen. En helaas naar het lijkt om vanzelfsprekende zorg niet meer te hoeven bieden. Het is die zelfde PvdA die het voortouw heeft genomen om thuiszorgorganisaties naar de afgrond te leiden.

Advies

Van mij hoeven de bomen niet in de hemel te reiken als het bijvoorbeeld gaat om zorg voor ouderen, maar het woord ‘vanzelfsprekend’ moet toch in veel van dit soort gevallen wel in het primaire vocabulaire van een sociaaldemocraat zitten. Dit zijn de kernwaarden van de sociaaldemocratie! Maar, ik hoor het niet, ik voel het niet en ik zie het niet.
De PvdA is verworden tot een machinerie die in het gunstigste geval de scherpe kantjes van VVD-beleid afhaalt – maar vaak lukt dat haar nog niet eens. Ik vind een dergelijke ‘ambitie’ de sociaaldemocratie onwaardig. De PvdA is toch niet bewust bezig zichzelf op te blazen vraag ik me wel eens af?
Welgemeend advies aan alle verantwoordelijke PvdA-ers in kabinet en parlement, jullie kunnen blijven wachten op betere tijden. Jullie kunnen geloven dat in het stemhokje toch nog veel spijtoptanten voor de PvdA zullen kiezen door gebrek aan alternatief. Jullie kunnen geloven, in navolging van Jan Peter Balkenende, dat na het zuur, het zoet komt. Ook ik heb immers mogen ervaren dat mijn loonzakje met een aantal tientjes beter is gevuld dit jaar, maar daarmee laat ik me niet lijmen. Het spreekwoord luidt dat je op je hoogtepunt moet stoppen, maar mijn welgemeende advies is om nu te stoppen met deze zinloze exercitie in Rutte 2, het levert slechts meer schade op. Ik weet het, het is vloeken in de kerk om nu te stoppen, want wie breekt, betaalt is de Haagse politieke logica. Maar heeft de PvdA al niet lang gebroken met de kiezer en de sociaaldemocratie? Ik denk van wel en dat veroorzaakt ook de politieke dakloosheid bij vele voormalige, zeer loyale, PvdA-stemmers.

Niet strafbaar bericht van een legale PvdA’er

Ik zal maar met de deur in huis vallen, ik ben me een PvdA’er van lik-mijn-vestje. Jarenlang was ik lid, tot dat het Paars van de jaren negentig me een wel heel flets gevoel gaf van wat in mijn ogen sociaaldemocratie moest zijn. In het stemhokje ben ik sindsdien wel eens vreemdgegaan met Femke (Halsema) of Jan Marijnissen, echter dat is ook niet echt mijn cup-of-tea. Bij de meest recente verkiezingen heb ik de stoute schoenen weer aangetrokken. Ik ben lid geworden en voor de gein meteen maar gesolliciteerd voor een baantje onder leiding van Diederik. Ik ben afgewezen, al weet ik niet precies op grond waarvan, er waren vast betere kandidaten en misschien hadden ze wel gelijk. Zeker met de kennis van nu, want zou ik meteen een PvdA-dissident zijn geworden.

To be or not to be (illegal), that’s the question.

Bij het prilste congres bleken de leden en het partijkader van de PvdA mijlenver uit elkaar te staan over de legitimiteit van het kabinetsbesluit illegaliteit strafbaar te stellen. En Diederik Samsom lult zich nu de blaren op zijn tong om alle gelederen weer op één lijn te brengen. Als ik de berichtgeving zo hoor bij de verschillende bijeenkomsten, lijkt hem dat nog te lukken ook. Eigenlijk zou ik mijn stem moeten gebruiken om morgen (zondag 12 mei 2012) te gaan stemmen op het ingelaste partijcongres. Maar het is Moederdag, ik zei al ‘ik ben een PvdA’er van lik-mijn-vestje’. En als ik niet door mijn rug was gegaan, zat ik met mijn broer bij Feyenoord-NAC, dus schrijf ik mijn noden maar op mijn blogje.

Polderen

Wij, als leden van de PvdA, dienen te begrijpen wat polderen is en dat compromissen sluiten nu eenmaal noodzakelijk is voor een werkbare regering in Nederland. En dat is ook heel logisch, want zonder compromissen zou de PvdA een blauwdruk kunnen maken van gestaalde vakbondstaal en de VVD zal Nederland veranderen in één grote onderneming met welvaart voor de few.

Polderen maakt grote groepen in Nederland drammerig ontevreden, maar ze zien voldoende van hun standpunten terug. Een partij moet het dan wel heel slecht doen, willen ze hun compromissen vertaald zien in een zeer slechte verkiezingsuitslag. Zo is het jarenlang gegaan en zo zal het in principe moeten blijven gaan zolang er geen meerderheidspartij is. We zien de laatste tien jaar echter wel grote afstraffingen voor de verschillende partijen en de PvdA is zo’n partij die een aantal klappen heeft gekregen. Niet altijd terecht, maar ik voorzie bij de strafbaarstelling van illegaliteit wel weer een forse verkiezingsnederlaag in het verschiet. Voor mezelf zou het mogelijk een klein financieel voordeeltje opleveren, want de contributie hoef ik niet meer te betalen, want van zo’n club wil ik geen deel uitmaken. En zoals gezegd, al zitten er ook voordelen aan, aldus Samsom, als een optel- en aftreksom wordt gemaakt van alle samenhangende besluiten (kinderpardon bijv.) Maar wat is dan de waarden van je principes? Hoe normerend moet je jezelf in de spiegel kijken bij het strafbaar stellen van illegaliteit? Kun je daarmee leven? Ik in ieder geval niet, want deze polderuitslag lust ik niet.

Polder je mee of niet.

Het poldermechanisme is al zo oud als de weg naar Rome, of in ieder geval bijna, want waren het niet de voorlopers van de huidige waterschappen aan het einde van de Middeleeuwen die noodgedwongen moesten polderen om tot kloeke besluiten te komen? Polderen zit ons in het bloed en dat is juist de reden waarom dit zo’n slechte polderuitslag is. En ik denk te weten hoe dit komt. Je moet je namelijk heel goed realiseren met wie je poldert.

Laat ik voorop stellen dat het huidige Paars niet het Paars is van de jaren negentig uit de vorige eeuw. Dat heeft niets te maken met de afwezigheid van D66. Dat heeft vooral te maken met de samenstelling van de huidige regeringspolderaars.

Om te beginnen, de PvdA was in de jaren negentig natuurlijk zeer flets sociaaldemocratisch. Ze hebben het laatste decennium niet voor niets electorale verliezen geleden. In het meest gunstige geval zou je kunnen stellen dat in de praktijk de PvdA nog net zo flets is, al belijden ze met de mond dat ze terug willen naar vaste sociaaldemocratische principes. Bijvoorbeeld door groepen mensen te criminaliseren? Maar de PvdA is niet het grootste oorzaak van het slechte poldersoepje, al krijgen ze er wel de meeste problemen mee. De identiteit van de VVD is vooral de oorzaak van een stinkende en zompige polderprut op dit beleidsdossier van de Vreemdelingenwet. Want beseft de PvdA niet dat zij niet meer met de liberalen in een regering zitten. Sinds de opkomst van de partij van Geert Wilders worden deze partij al jaren lang begiftigd met de xenofobische ideeën van Geert Wilders. Of de VVD dit nu doet uit gemakzucht, gebrek aan liberale inborst of uit electoraal strategische overweging, dat mogen ze daar zelf uitzoeken. Een feit is dat de PvdA hier te weinig van doordrongen is en zoals nu geconfronteerd wordt met een gedrocht dat heel ver van de eigen principes afstaat. Tenminste dat zou het moeten staan.

En wat als de PvdA zich electoraal net zoveel zou aantrekken van de SP en hun gepeperde uitspraken vanuit de oppositiebanken? Dan durf ik er om te wedden dat er helemaal geen tweede kabinet Rutte zou zijn geweest met de PvdA.

Water bij de wijn

Polderen is water bij de wijn, maar niet een paar druppels wijn toevoegen en dan oreren dat je dronken bent van het sociaaldemocratische goedje dat we een regeerakkoord noemen, zeker niet op dit dossier. Principes zijn wat mij betreft heilig, zonder meteen tot fundamentalistische retoriek over te gaan. Ik besef terdege dat de economische constellatie van Nederland (en Europa) niet van dien aard is dat we een kabinetscrisis moeten riskeren. In deze ben ik het eens met Diederik Samsom. Maar wat is er mis mee om ook opkabinetsniveau te beslissen dat je het met elkaar eens bent om het over dit punt oneens te zijn. Laat de voltallige Tweede Kamer dan op dit punt beslissen wat er moet gebeuren op dit beleidsterrein. Je kunt dan ‘verliezen’ qua meerderheid, maar je verliest dan niet je waardigheid en geloofwaardigheid. Dat begrijpt een gemiddelde kiezer echt wel. (Fictief: Je vraagt aan een meeregerende ChristenUnie toch ook niet of ze abortus (een beetje) willen toestaan?)

Zijn er alternatieven?

Ik begon mijn betoog met enige zelfkennis dat ik een sociaaldemocraat van niets ben. Of beter gezegd een PvdA’er van niets. Sociaaldemocratie is in mijn beleving een groot goed in Nederland, maar weer laat de PvdA me weer ernstig twijfelen in hun geloofwaardigheid. Maar zijn er alternatieven in het huidige politieke spectrum, met mijn sociaaldemocratische achtergrond als uitgangspunt?

Nee, want als ik nu een aantal ‘verwante’ partijen de revue laat passeren kom ik tot de volgende slotsom:

D66: Nog meer water bij de wijn.

GL: Crypto liberalen met een groene marketing om hun elitaire grachtengordelgeurtje te verdoezelen.

SP: Pretenderend het sociaaldemocratische gedachtegoed te hebben overgenomen, maar heel snel om te vormen tot een licht xenofobisch kneutersocialisme dat blind is voor de mondiale veranderingen.

50+: Ik heb de leeftijd (nog) niet, maar ik ben zeker niet genegen om gemiddeld de meest gefortuneerde generatie te ondersteunen die de echte ouderen slechts misbruiken om hun eigen bevoorrechte positie te handhaven. Tegen de tijd dat ik 75+ ben, hebben ze daadwerkelijk hun hele leven lang het meest uit de ruif gevreten.

Ik zie geen alternatieven, al ken ik het partijprogramma van Mens & Spirit niet. Alleen om de naam is er dus nog een uitvlucht mogelijk. Echter ik hoop dat het PvdA-congres morgen tot de juiste beslissing komt.

Hondse politieke beschouwingen (1): Huwelijks aanzoek aan CDA

En dan zeggen ze dat mannen maar één ding tegelijk kunnen doen. Ik zorg voor mijn eigen lichaamsbeweging, ik zorg voor de huishoudelijke logistiek, ik bevorder het dierenwelzijn en dat allemaal door Pippa uit te laten. Tegelijkertijd overdenk ik de politieke toestand in Nederland met het oog op de verkiezingen. Multi-tasken pur sang.

PVDA EN CDA SAMEN IN VRIJE VAL?

Ik schrok oprecht toen de Trouw kopte op zaterdag 7 juli ‘Samsom wil wel met het CDA‘. Daarvoor was ik toch niet na een kleine tien jaar partijloos te zijn geweest, in maart 2012 weer lid geworden van de PvdA? Nu hoeft het CDA ook niet op een blacklist, maar om met de gouwe ouwe van Jan Marijnissen te spreken, effe dimmen, denk ik dan. Mijn onderbuikgevoelens zeggen keihard dat iedereen die heeft zitten gedogen de afgelopen periode maar even in zijn hok terug moet. Mijn realiteitszin schudt me wel weer wakker. Politiek is niet alleen van rancune, hoewel het uitsluiten van de PvdA, voor mij als toeschouwer, bij de oprichting van het gedoogmonster wel gebaseerd was op rancune van het CDA jegens Wouter Bos en zijn PvdA. Rancune die door de PVV te omarmen keihard teruggekeerd is binnen de CDA gelederen.

Maar ook de PvdA heeft het niet breed gezien de peilingen en juist die vrijage van Diederik Samsom met het CDA begreep ik niet. Want als Sybrand van Haersma Buma een keer knipoogt, dan hoef je echt niet te reageren. Ook voor de toekomst is de PvdA niet verantwoordelijk voor alle muurbloempjes. Het is wel zorg om zelf geen muurbloempje te worden. Dus moet de PvdA dan niet nadrukkelijk over de linkerschouder blijven kijken? Zoveel kiezers win je niet bij het CDA, al is het net als de PvdA een volkspartij in het politieke midden. De natuurlijke PvdA kiezers zitten toch echt bij de SP. De SP is daarmee ideologisch een medestander op veel fronten, maar politiek een tegenstander van gewicht. Dat wordt de komende maanden dus balanceren voor Diederik Samsom tijdens de campagne. Leg de kiezer uit dat de PvdA geen tegenstander is van de Socialisten, maar dat ze qua vorm en benaderingswijze de problemen toch wezenlijk anders aanpakken. Ze koesteren wel dezelfde idealen. De SP is een natuurlijke obstakel voor de PvdA, geen natuurlijke vijand. Een vijand benader je anders dan een obstakel. Overigens zit ik me te bedenken, als twee partijen (CDA en PvdA) in het midden zich aan elkaar gaan vastklampen, valt het dan niet veel harder door de zwaartekracht. Het is maar goed dat Diederik Samsom meer beta-vaardigheden heeft dan ik.

MET ZIJN ALLEN!

Dus maar eens kijken wat Samsom heeft te melden. Tijdens het uitlaten van Pippa overdenk ik het interview en concludeer dat ik tevreden ben over de strekking van het verhaal. We moeten als Nederlandse maatschappij in zijn geheel verder. Dat vraagt veel inspanningen van iedereen, maar zeker geen ingebouwde polarisatie. Het besef dat er hervormingen moeten komen is veel breder gedragen dan de ‘Kunduz-coalitie’ doet geloven. Om de PvdA dan weg te zetten als behoudend en niet hervormingsgezind is kortzichtig. De Kunduz-coalitie geeft zeker geen Lente-gevoel, integendeel. Het is hooguit een laatste stuiptrekking van een winderige herfst, die nog één aardige dag in het verschiet heeft. Een ‘feestdag’ waarop we onze kleren even hebben kunnen plooien om Europa te pleasen. Maar iedereen weet dat na die dag de winderige herfst overgaat in een kille winter. De ‘meteorologen’ van de VVD hebben hun vrieskou voorspellingen al aan de openbaarheid gegeven.

Voor waarachtige hervormingen moet je iedereen uiteindelijk meekrijgen. Ook lager-opgeleiden en minder draagkrachtigen moeten voelen dat we met zijn allen uit de economische crisis moeten komen. Krijg je grote groepen niet mee, dan ga je verder met de ingezette polarisatie van dit moment. Sterker nog, ik vind polarisatie nog een positief woord, want tendensen bij de PVV en VVD (en in mindere mate ook bij de SP) is het wij-zij denken. Zij doen het allemaal fout, dus wij moeten ons wapenen tegen de boosdoeners. Bij de VVD voert bovendien het blinde marktdenken nog immer de boventoon, terwijl die arme liberalen dat moeten zien te verenigen met Wilderiaanse benaderingen om de rechterflank te blijven bedienen. Nee, met de VVD kun je de oorlog echt niet winnen.

Zoals Samsom het zegt in het interview: ,,In het Amersfoortse Soesterkwartier, zo’n wijk waar de mensen in de voortuin zitten, hebben ze echt schijt aan hervormingen. En terecht, elke hervorming heeft hen getroffen.” Maar dat geldt ook voor de politie-agent, verpleegkundige en docent als je maar doorgaat met zinloze veranderingen zonder perspectief. Ik denk dat Job Cohen nog immer gelijk heeft dat ‘de boel bij elkaar gehouden moet worden.’ Dit impliceert mijns inziens geen stilstand, maar dat de veranderingen langzamer en evenwichtiger moeten.

==============================================================

De wandeling met Pippa begon in de miezerige regen, we kunnen immers beide wel tegen een stootje. We worden beide toch erg nat. Maar als donkere wolken zich samen pakken, valt een hevige zomers plensbui op ons. Pippa natuurlijk afhankelijk van de grillen van haar baas, kijkt op. ‘Wat gaan we doen?’ De boodschap is duidelijk, we rennen samen in formatie met hetzelfde doel en met dezelfde lasten naar huis. Allebei behoefte aan verdroging, maar ieder op zijn eigen wijze. Voor mezelf een handdoek en droge kleren, voor Pippa haar natuurlijk werkwijze. Ze krijgt de ruimte om flink met haar zwarte vacht te schudden. Ze is haar ballast kwijt en wil weer verder met haar hondenleven.

Zal ik Tweede Kamer-lid worden?

DE AANLEIDING

,,Doe het dan zelf.” Ik geloof dat dit de eerste gedachte was die bij me opkwam. Bij de val van het gedoogmonster zag ik twee spartelende partijen. Ik was verheugd. Het debacle dat volgde deed me verbazen en sprakeloos staan. Hoe kun je twee partijen die zo nadrukkelijk het rechtse deel van Nederland de vingers laat aflikken binnen enkele dagen al als huwelijkspartner vragen danwel accepteren. En passant wordt Europa ook nog eens voor de gek gehouden door er een begroting door heen te jassen. De houdbaarheid van het Kunduz-akkoord lijkt me uiterst beperkt en de uitvoerbaarheid van de begroting een ramp.

En of de PvdA nu politiek onhandig heeft gereageerd, arrogant is geweest of dat Samsom onoplettend is gebleken, het maakt me niet uit. Deelname voor een paar kruimels, toegeworpen door de regering, is het niet waard om je principes te ondermijnen. In mijn optiek is het gewoon het Catshuisakkoord waarbij de drie partijen hun eigen cadeaupapier hebben mogen uitkiezen. Nu is het een kwestie om het cadeautje zolang mogelijk onaangeroerd te laten. De eigen kiezers kunnen dan zo lang mogelijk genieten van de ‘buit’ die binnen is gehaald. Uiteindelijk weet iedereen dat de cadeauverpakking eraf moet. En wat blijft er over? Precies, dat waarvan Mark Rutte zegt dat hij het liefst nog vijf jaar mee door zou willen gaan. De beloofde uitgestoken hand van de premier van alle Nederlanders komt op het moment dat hij bijna verdrinkt. Sap, Slob en Pechtold zijn zo genereus geweest om de drenkeling op het droge te trekken, in lands belang nog wel.

Ik voorzie toch veel problemen, heel veel. De begroting, of je nu wel of niet 3% begrotingstekort eist, is puur drijfzand. Hoe hard zijn de afspraken als de politieke realiteit ervan zich in Nederland aandient? Hoe lang blijven we het braafste 3%-jongetje van de klas als Frankrijk met een socialistische premier begint te morrelen en de onrust in andere landen ernstige vormen aanneemt? Griekenland mag op een houtje bijten, tenminste de gewone Griek. En de Spanjaarden met een kwart van de bevolking werkloos (en zelfs 50% van de jongeren) is een potentieel kruidvat.

 

DE VERBAZING

Een deel van ons land is blijkbaar in een euforie-stemming, in mijn optiek op niets gebaseerd. Een gelukkige Mark Rutte die zijn imago iets kan oppoetsen in Europa en een blij CDA dat kans ziet om de eigen interne crisis te beslechten nu het juk van de PVV is afgeworpen. En dan de redders. De ChristenUnie, gezagsgetrouw als zij zijn, valt natuurlijk weinig te verwijten. Ook D66, de vleesgeworden politieke vloeibaarheid is spreekwoordelijk voor deze partij. Het is dus in hun optiek wel een redelijk alternatief. En Jolande Sap, ze ruikt macht en hoe vaak kan GroenLinks nog verweten worden dat ze geen verantwoordelijkheid aandurven? Ze heeft snel een leuk cadeaupapiertje gevonden voor het Catshuisakkoord. En in de huwelijksnacht paaide ze al met andere partners. Ze doet het liever met een ander.

,,Niet te geloven.”

En toen dacht ik, dan ga ik zelf maar in de Tweede Kamer. Het toeval wilde dat ik na ruim twaalf jaar maar eens dacht, ‘Zal ik weer eens lid worden van de PvdA’. In de jaren negentig begon ik sterk te twijfelen aan de neo-liberale richting van de sociaal-democraten. Privatisering van allerlei overheidstaken zag ik niet zitten en ondanks de economische voorspoed, deden te weinig mensen mee was mijn opvatting. Bovendien, ik was meer een observant van het politieke spel. Ik had niet het karakter van een politicus, dus waarom zou ik lid blijven.

 

DE DAAD

Maar zelfs in het stemhokje bleef ik twijfelen, Wouter (Bos) of Jan (Marijnissen). Meestal Wouter, soms Jan en een keer een Salomonsoordeel, Femke. Maar dat was eens, maar nooit meer, zeker niet met de tendens dat ‘GroenLinks’ een ecologisch rechtse partij aan het worden is. Bij het weinig fraaie schouwspel rond Job Cohen (ik vertrouw de man mijn pincode toe, het premierschap en nog veel meer en vergeef hem zijn iets mindere omgang met de hijgerige media) en de partijkeuze van de nieuwe leider, Diederik Samsom, dacht ik, ‘ik moest maar weer eens lid worden’.

Ik geloof namelijk dat ik met het klimmen der jaren niet minder links ben geworden. Bovendien heb ik de neiging om, in tegenstelling tot premier Rutte, wel te kijken naar heel Nederland. Ik geloof niet in verdere polarisatie, maar wel in een sterke partij links van het midden. Een steuntje in de rug voor de PvdA was mijn lidmaatschap, zonder bijbedoelingen. Twee maanden later kom ik voor het dilemma: ,, Ga ik me kandidaat stellen voor de PvdA lijst.” 4 mei is de sluitingsdatum, dus nog vier dagen te gaan.

 

HET OVERPEINZINGSPROCES

Ga ik over mijn eigen schaduw heenstappen? Ik ben in ieder geval voldoende vloeibaar onder druk, met die wetenschap dat ik niet rechtsdraaiend zal stollen. Ronald Plasterk en Diederik Samsom zullen mogelijk tenenkrommend mijn gebrek aan bèta-kennis gadeslaan, maar desalniettemin een mars van vier dagen te gaan met mijn overpeinzingen me kandidaat te stellen voor het Kamerlidmaatschap. Te beginnen met de 1e van mei, heel toepasselijk, de dag van de arbeid.

De Internationale, ik zal hem nooit zingen. Ik houd niet zo van de slachtofferrol die het oude socialisme met zich meebracht. Wel in solidariteit en verdraagzaamheid in de hedendaagse samenleving. Maar om in de overpeinzingsstemming te komen, toch maar even opgezocht voor de liefhebber.

Kakelkrant van Sprakeloos 59: Verlosser Samsom?

Het is genoegzaam bekend, het land gaat met het gedoogmonster naar de Filistijnen. Samenhang ontbreekt, noodzakelijke hervormingen worden niet doorgevoerd en het enige daadkrachtige geluid betreft stoere taal jegens de zwakkere in de samenleving. De PVV blijkt niet de beschermende buffer voor Henk en Ingrid te zijn, ze slaken slechts confronterende meningen om de animositeit in de samenleving en met Europa te vergroten.

Nu moet gesteld worden dat het tegengeluid heel zwak is. De liberalen vernaggelen aan de lopende band hun liberale principes en zijn geen knip voor de neus waard. Dat D66 hier niet gigantisch van profiteert is eigenlijk de zwakte van de Redelijken en/of de Rekkelijken zelf. Het CDA is zich al jaren aan het herontdekken, maar enig uitzicht op een nieuwe verschijningsvorm is er niet. Als lichtpuntje in het politieke spectrum kunnen we de jongens en meisjes van Emiel Roemer aanstippen. Je kunt het met de socialisten eens zijn of niet, ze doen het electoraal heel goed als we de peilingen mogen geloven.

Dat laatste kan niet gezegd worden van de PvdA. Onzichtbaar en niet daadkrachtig en dus de kop van Cohen moest eraan geloven. Onterecht, want voor mij was (bijna) de hele fractie onzichtbaar en het verwijt van medegedoger (of zelfs te veel mededogen met Rutte) bekroop mij ook regelmatig. Maar nu wordt het anders, Cohen heeft plaatsgemaakt voor een echte Cohaan. Diederik Samsom, de actievoerder, Diederik Samsom de straatvechter, Diederik Samsom de kenner van de rafelranden van de maatschappij in hoedanigheid van straatcoach, Diederik Samsom de wetenschapper, Diederik Samsom met de neiging om af en toe een ongeleid projectiel te zijn. Kortom, Diederik Samsom als verlosser?

Ik denk dat de PvdA blij moet zijn met Diederik Samsom. Niet als verlosser, maar vertolker van ingehouden woede, die ook bij veel PvdA-leden aanwezig moet zijn. Dit is Job Cohen dus niet gelukt en dat is vooral de hele fractie te verwijten. Dezelfde fractie die nu als een eenheid achter Diederik Samsom moet gaan staan. Diederik Samsom moet zijn kracht gaan bewijzen. Onwillekeurig komt bij mij de vergelijking naar boven met zijn (bijna) naamgenoot. In vroeger tijden een actievoerder met een bos krullen in de kracht van zijn leven. De wilde manen als symbool voor tomeloze energie en kracht. Inmiddels gladgeschoren en daarmee met ingehouden kracht en energie? Zal hij gaan vlammen zoals in vroeger tijden en de kracht tonen zoals het oudtestamentische figuur Samson? Of is Samsom zijn Delilah al tegengekomen en moet hij een geketend gevecht gaan voeren in de stroop van de PvdA-burelen?

Als Cohen een cohaantje was?

Cohen is niet meer. In ieder geval geen fractievoorzitter en Tweede Kamerlid namens de PvdA. Ik vind dat jammer. Want wat een verademing is Job Cohen in vergelijking met de mediagetrainde hork Mark Rutte. Veel mensen trappen er blijkbaar in, ik word onpasselijk van die harlekijnemaniertjes. Hoe Job Cohen getackeld is, zullen we over enkele jaren wellicht lezen. Ik zie graag een mens, met sterke en eventueel minder sterke punten als fractievoorzitter en nog liever als premier. Het politieke landschap verliest een sociaal mens met Job Cohen. Maar wat als Cohen nu Cohaan had geheten. Was het dan beter gegaan met de PvdA?

Een mannetjesputter of een blaaskaak had waarschijnlijk het troebele verhaal van de PvdA langer in de lucht kunnen houden. Het verhaal van de PvdA is de oorzaak, niet Cohen. Zelf ben ik al meer dan twintig jaar aan het twijfelen over de PvdA en dat is ongeveer de helft van mijn leven. Sinds ruim tien jaar ben ik ook geen lid meer. Voor mij is sociaal-democratie het opkomen voor de zwakkeren in de samenleving, waarbij iedereen mee mag doen en waarbij tegenstellingen niet aangescherpt worden, maar verschillen mogen bestaan. Sociaal-democratie is in essentie niet anti-kapitalistisch, maar wel kritisch. Een linkse of rechtse koers, het zal me een zorg zijn. Graag had ik grote theekransjes gezien met een stralende Job Cohen als deelnemer. Een theekransje is blijkbaar iets voor Co-hennetjes, niet voor haantjes. Cohen mocht van het grote publiek niet verbinden, dus brak de pleuris andermaal uit bij de Partij van de Arbeid.

Natuurlijk was het een publiek geheim dat Cohen niet goed lag bij een deel van de eigen achterban. Vorige week barstte de bom met ‘exit Cohen’ als resultaat. Subiet kwam Hans Spekman met een plan om de PvdA voor weken in de spotlights te krijgen. ” We gaan onze interne verdeeldheid over een onduidelijke koers lekker etaleren.” De partijleden mogen de fractievoorzitter gaan kiezen. Goed voor roddel, achterklap en gebroken ego’s, maar wel veel media-aandacht.

Drie zwaargewichten binnen de fractie zijn opgestaan. Drie Cohaantjes? De eerlijkheid gebied mij te zeggen dat ik grote waardering heb voor Ronald Plasterk. Diederik Samsom is mij sinds de kernramp in Japan steeds vaker positief opgevallen. Hij toont zich een kenner op veel beleidsterreinen. Ik zie die Samsom ook wel zitten. Dan Martijn van Dam, die ken ik iets minder, bovendien heeft hij zijn naam niet helemaal mee. Maar intern zien ze in hem een grote, dus wie ben ik om daar aan te twijfelen. En dan vandaag, naast de drie Co-haantjes, alsnog een Co-hennetje. En wat voor één, ook al zo’n zwaargewicht voor wie waardering op zijn plaats is. Ook zij mag het van mij worden, al hoop ik dat zij niet op haar vrouwzijn wordt gekozen of haar Turkse afkomst. Nebahat Albayrak is volgens mij gewoon een klasse politica.

Vier goede politici, drie Cohaantjes en één Cohennetje, mogen zich publiekelijk showen met een intern moddergevecht. Wat gebeurt er met de andere drie als de echte fractievoorzitter is opgestaan? Hoe leuk vinden de potentiële kiezers dit? En het allerbelangrijkste, heeft de PvdA dan wel een duidelijke koers? Zoals gezegd, ik twijfel al langer. Vanaf het moment dat marktconform denken binnen de sociaal-democratie zijn intreden deed, sloeg de twijfel toe. In de jaren tachtig kwam in het post-Den Uyl-tijdperk een beweging op gang die toen al getypeerd werd als het loslaten van de ideologische veren. De PvdA moest met ‘Schuivende Panelen’ en ‘Bewogen Beweging‘ een moderne partij gaan worden. Blijkbaar is dat tot op heden nog niet echt gelukt. Des te vreemder dat de laatste dagen Joop Den Uyl zo vaak genoemd en geroemd wordt als het grote voorbeeld. En terecht, want in mijn optiek symboliseert Joop Den Uyl nog steeds de moderne sociaal-democratie. De tijdsgeest zorgt er voor dat de ene keer een stapje naar links wordt gemaakt en de andere keer een stapje naar rechts. Je hoeft jezelf daar niet opnieuw voor uit te vinden.

Job Cohen heeft zichzelf ook niet uitgevonden, hij was gewoon zichzelf en dat was blijkbaar niet goed genoeg. Een opvolger gaat het beter doen, een co-hen of mogelijk een co-haan, de tijd zal het leren. Als ze daarna maar gaan samenwerken en niet te lang bezig zijn met de koers te bepalen. Dat is niet nodig, sociaal-democratie is een heldere koers, als er maar samenwerking is, coöperatie.

COöperatie? Met HEN? Het maakt me dus niet uit wie Cohen opvolgt, een cohaantje of een cohennetje, als Cohen uiteindelijk leidt tot CO-ONS.