DE ONDERBUIK

We hebben het heel vaak over de onderbuik van de maatschappij. Mij is in letterlijke zin nooit duidelijk geworden of we daarmee het lagere gedeelte van het darmstelsel bedoelen of meer wijzen op het driftleven dat door testosteron en oestrogenen op gang wordt gebracht. In het beeldende spraakgebruik is het klip en klaar wat we ermee willen uitdrukken. Iedere samenleving heeft die onderbuik, maar ook ieder mens heeft een stukje van die onderbuik. De mate waarin we de onderbuik aanspreken hangt af van de persoonlijkheid, de maatschappelijke omstandigheden in zijn algemeenheid en de sociale omstandigheden waarin mensen verkeren. Deze schakering van ‘onderbuiken’ zorgen samen voor het maatschappelijke onderbuikgevoel. De mate waarin de individuele ratio het onderbuik gevoel toelaat, is ook mede afhankelijk van de maatschappelijke ruimte en omstandigheden van dat moment. In mijn optiek is het onderbuikgevoel altijd aanwezig, zowel individueel als maatschappelijk. Het systematisch ontkennen ervan brengt de mens in disbalans, het brengt eveneens de maatschappij in disbalans. De onderbuik moet een signaalfunctie hebben van datgene dat er ook is. Ieder mens moet op zijn tijd luisteren naar dat onderbuik gevoel en met die kennis jezelf een beetje bijsturen. Andersom is echter heel gevaarlijk. De onderbuik is niet richtinggevend en mag je ratio nooit buitenspel zetten.

DE BLOGGER EN DE PVV

Laat ik heel duidelijk zijn, ik heb niets met de PVV, helemaal niets. In mijn bloggersverleden heb ik me eens voorgenomen een jaar lang de PVV en Geert Wilders niet te benoemen in mijn stukjes. Een soort zelfopgelegde cordon sanitaire of zelfcensuur. Met de kennis van nu zou ik mezelf dus kunnen betrappen op het ontkennen van het onderbuikgevoel. Dat is het echter niet alleen geweest, want de discussies die het opleverden waren van een zeer belabberd niveau. De meeste PVV aanhangers die reageerden, hadden een eigen riedel die ik zou willen omschrijven met een repeterende diarree aanval. Maar ook de meeste Gutmenschen of multiculti’s, zoals ze genoemd worden, kwamen niet veel verder dan PVV-aanhangers wegzetten als domme Tokkies of white trash. Ze hadden blijkbaar nog niet van de onderbuik gehoord of ze ontkenden het systematisch. Tegenwoordig benoem ik Wilders en de PVV wel, maar inhoudelijk heeft het niet zoveel om het lijf. Want de PVV heeft op veel fronten inhoudelijk niet zoveel bij te zetten in het debat. Sterker nog hun retoriek betreft slechts hoofdthema’s die ze vanuit de onderbuik regisseren en daarmee zetten ze de ratio buitenspel. Als we alleen al kijken naar het stemgedrag van de PVV-parlementariërs, dat komt niet overeen met wat ze beweren met name op het gebied van zorg. Het is niet belangrijk want migranten, Europa en de weerzin tegen de politieke elite zijn de hoofdthema’s en het legt ze geen windeieren. Bij de laatste peilingen zelfs 41 zetels, mijn blogjes ten spijt.

ANALYSE VAN MIJN EIGEN ONBEHAGEN

In mijn leven kan ik ook voorbeelden noemen die refereren aan mijn onderbuikgevoelens. Een van de oudste leen ik even van mijn broer, tweede helft jaren tachtig woonachtig in Amsterdam. Hij mocht bij de aangifte van een fietsendiefstal met geweld niet benoemen dat de heroïnejunk van Antilliaanse of Surinaams afkomst was. Lijkt me nogal handig bij de opsporing. Dezelfde broer kreeg een gastles van toenmalig fractievoorzitter van GroenLinks Rabbae over wat de lerarenopleiding moest doen om de integratie van allochtonen in het onderwijs te verbeteren. Toen mijn broer het waagde om te vragen wat de scholieren en studenten van allochtone afkomst zelf moesten doen, werd hij publiekelijk weggezet als racist. In dezelfde periode in Nijmegen was ik lid van de Jonge Socialisten en we deden verkiezingsonderzoek bij de gemeenteraadsverkiezingen. Hoe stemt een bepaalde wijk en zijn hier veranderingen in waar te nemen? Nijmegen-Oost stond bekend om een grote aanhang onder GroenLinks en tegen de landelijke trend in verloren ze substantieel veel stemmen. Vreemd, dachten we toen, wat is er veranderd? In die periode was er in de nabijgelegen kazerne een AZC gekomen, het aantal fietsendiefstallen was enorm toegenomen. Van andere delicten heb ik geen weet. We hebben niet kunnen onderzoeken of er een causaal verband is geweest, maar het blijft me bij. Zo’n tien jaar geleden, een AZC in Vught is er niet gekomen na juridisch protest van een villawijk. Op zijn minst vreemd. In de dagelijkse beroepspraktijk merk ik vaak dat goed gekwalificeerde jongeren van Turkse of Marokkaanse komaf niet aan de slag komen. Waarom? Het vermoeden bestaat dat de reden is dat hun sollicitatieformulier niet wordt opgesierd met Jan Janssen of Anneke de Jong. Discriminatie is al jaren nadrukkelijk aanwezig, zonder dat dit hard gemaakt kan worden. Mijn conclusie is dat de gewenste integratie niet geslaagd is en het uitblijven van successen, of in ieder geval voldoende successen, reden is om uit elkaar te groeien en tegenover elkaar komen te staan. En toegegeven de PVV probeert dit te vergroten. Maar de integratie moest vooral plaatsvinden in de mindere buurten van Nederland met de mensen die in de zogenaamde witte maatschappij van Nederlanders al aan de onderkant zaten. Het aantal allochtonen – ik weet dat dit begrip al weer ouderwets is, maar het maakt wel duidelijk wat ik bedoel – in Wassenaar, Naarden, Bussum, Vught of de spreekwoordelijke grachtengordel is beperkt gebleven. De offers moesten gebracht worden door de mensen die het minste bij te zetten hadden en de mooie-woordenfabricage kwam van hen die het wel wisten te vertellen, maar door geld en/of opleiding alleen de lusten verkondigden, maar niet de lasten droegen.
Juist deze discrepantie tussen maatschappelijk- en culturele elite en een belangrijk deel van de rest van de samenleving zou ik willen benoemen als de onverschilligheid van de elite en de gevestigde orde. Die onverschilligheid werkte zolang de problemen niet groot genoeg waren en/of mensen nog mogelijkheden hadden om de veranderende wijken te ontvluchten naar Almere, Purmerend of welke toevluchtsoorden dan ook. De elite kreeg pas last van hun eigen wegkijkgedrag toen de problemen met niet geïntegreerde allochtonen te groot werden en de reactie van hen die er last van hebben hen niet welgevallig was.
Laat dit vooral een les zijn voor de huidige toestroom van vluchtelingen. Integreren, eisen stellen en kansen bieden, is de enige manier om succesvol samen te leven met elkaar. Dit heeft niets te maken met het niet behouden van de eigenheid. Dus je niet laten leiden door het populisme van Wilders’ veronderstelde testosteronbommen die massaal naar Nederland komen. Voor Wilders is dit weer zo’n repeterende diarreebom om de dialoog te bevuilen, maar leer er wel van wie de lasten moeten dragen.

PVV-FABRICAGE

In mijn optiek is de PVV er goed in geslaagd om aanhang te winnen bij een deel van de kansarmen, maar ook bij hen die zich in de nabije toekomst niet kunnen handhaven in een globaliserende samenleving. Zij die niet even gemakkelijk in Brussel, New York of elders de expat kunnen uithangen, zij die de talen niet spreken, zij die zien dat goedlopende fabrieken sluiten naar andere (Europese) landen, zij die in wijken hun eigen vertrouwde levenswijze zien veranderen, maar geen kans hebben om te veranderen of vluchten. Als dan de participatiesamenleving ook nog wordt uitgeroepen, waarbij hulp voor ouderen of kinderen met een handicap niet meer vanzelfsprekend is, kweek je PVV-ers. De PVV weet hier handig op in te spelen, maar wordt wel heel gemakkelijk geholpen door de gevestigde politieke elite. De PVV mag dan poep uitbraken in veel gevallen, vrienden zijn met antisemitische clubs in het buitenland en zich ronduit discriminerend en ontwrichtend opstellen naar de Nederlandse samenleving, zij zijn niet alleen verantwoordelijk voor hun eigen succes.

ONTMANTELEN VAN DE PVV FABRIEK

De vraag moet niet zijn bij de ‘andere partijen’ wat te doen met de PVV. De vraag moet zijn wat doen we nu met de actuele problemen, zonder de lasten eenzijdig neer te leggen bij hen die het niet kunnen (of misschien niet willen). Dus niet ontwijken van aanrandingszaken in Keulen en Stockholm, niet de vergelijkingen gaan maken met seksueel geweld dat ook in de Europese samenleving bestaat en daarmee de ernst ontkennen en de angst in de samenleving vergroten. Dit zijn immers separate problemen en zelfs grootheden, dus pak die ook onafhankelijk van elkaar aan. Ik zou zelfs de Zwartepietendiscussie in deze kunnen aandragen, maar die vind ik gezien de ernst van de Europese problematiek rondom de migratiestromen en de groei van de PVV te onbenullig.

Ik vraag me wel eens af of je wetenschappelijk de volgende vergelijking kunt maken: ,,Op individueel niveau wordt vaak gezegd dat je pas van een ander kunt houden, als je van jezelf kunt houden!” Zou je kunnen stellen dat een samenleving pas kan integreren, als het van zichzelf houdt of in ieder geval de eigen waarden en normen kan waarderen en uitdragen. Ik hoef niet op zoek naar een Nederlandse identiteit, daar had Maxima al gelijk in, die bestaat niet en als die al bestaat is die al weer veranderd op het moment dat ze gedefinieerd wordt.