VS

Reizen zonder John/ Geert Mak

/ sprakeloosid / 8 reacties

 

‘Olé, olé, olé, een Geert Mak is altijd ok.’ Met deze zinsnede kocht ik de nieuwste pil van Geert Mak. Reizen zonder John – Op zoek naar Amerika – was mijns inziens geen enkel risico. Eerdere ervaringen met o.a. Europa, de Eeuw van mijn vader, Een kleine geschiedenis van Amsterdam en Hoe God verdween uit Jorwerd waren goed en zeer lezenswaardig. Na een uitvoerig verslag van Mak over de ‘oude wereld’ was nu de nieuwe wereld aan de beurt. De grote vraag is natuurlijk hoe nieuw is nieuw nog, als we het over het hedendaagse Amerika hebben? Dat zal moeten blijken als ik het verslag van Geert Mak lees over het nalopen van de route die John Steinbeck in 1960 heeft afgelegd.

John Steinbeck? Ja tot mijn verbazing is John Steinbeck een witte ruimte in mijn geheugen, tenminste totdat mijn oudste zoon afgelopen jaar voor zijn Engelse lijst aankwam met Mice and Men. De Amerikaanse literatuur is zo goed als niet aan bod gekomen tijdens mijn middelbare schooltijd en ik moet zeggen dat ik nadien ook weinig moeite heb gedaan om deze leemte op te vullen. John Steinbeck is begin jaren zestig zelfs winnaar geworden van de Nobelprijs voor literatuur. Ik wist het niet. Wat zegt deze ‘onbelezenheid’ over de kracht van deze boekbespreking? U zult het er mee moeten doen, maar vooraf kan ik verzekeren dat Reizen zonder John een echte aanrader is.

Geert Mak reist dus de schrijver John Steinbeck na en zoekt naar de verschillen en overeenkomsten van het Amerika van 1960 en 2010. Al reizende komt Mak erachter dat Steinbeck in zijn klassieker ‘Reizen met Charley’ de kantjes er van af heeft gelopen. Hij verhaalt zijn belevenissen beter dan dat dit in de werkelijkheid heeft plaatsgevonden. Op sommige plekken kan hij niet zijn geweest, leert onderzoek van Mak en over andere plaatsen vertelt hij zaken die hij in een eerder stadium heeft meegemaakt of ervaren. Kortom, concludeert Mak, John Steinbeck is eerder een romancier dan een journalist. Zoals hierboven al gezegd is, hierover kan ik geen oordeel vellen. De conclusie van John Steinbeck is dat Amerika rond 1960 tegenvalt, of in ieder geval niet overeen komt met de ervaringen die de schrijver eerder in zijn leven heeft opgedaan. In de epiloog haalt Geert Mak de uitspraak van Thomas Wolfe (1940) aan: ‘You can’t go home again’. Thuis is vooral in je gedachten, de belevingen die je meeneemt vanuit je jeugd, ook als je inmiddels elders leeft. Jij verandert, maar ook de omgeving die je achterlaat staat (meestal) niet stil. Hoe thuis is thuis dan nog.

Geert Mak

Reizen zonder John

– Op zoek naar Amerika –

Uitgever Atlas Contact

Augustus 2012

 In 1960 is John Steinbeck 58 jaar en de beste tijd van zijn schrijverschap ligt dan al achter hem. De reis door de VS is ook een soort van oppepper om nieuw elan te vinden voor zijn schrijverschap. Het is er niet van gekomen is de mening van Geert Mak. In hoeverre het tanende schrijverschap in het verhaal synchroon loopt met het oordeel van John Steinbeck namelijk dat Amerika in verval is, kun je je afvragen. Amerika is in die tijd in ieder geval voor de buitenwereld booming en het zogenaamde culturele verval met de anti-Vietnamprotesten moest natuurlijk nog komen. Het Wilde Westen was inderdaad niet meer, dus ik vraag me af of het cultuurpessimisme echt op heel veel feiten gestoeld is geweest, anders dan mogelijk de depressieve momenten van de schrijver zelf. Wel geeft Geert Mak met tal van voorbeelden aan dat het Amerika van toen in een sneltreinvaart is veranderd in vijftig jaar.

Het gaat in het delen van mijn boekervaring te ver om tot een volledig cultuursociologische opsomming te komen. Een aantal zaken vallen mij op en dat zal mogelijk vooral met mijn eigen socialisatieproces, interesses en belangstelling te maken hebben. Ik noem ze in willekeurige volgorde.

  1. De bewoning van Californië is met name van Zuid naar Noord gegaan via Spaanse missieposten. De westkust was heel lang echt het onbereikbare Wilde Westen. Nog interessanter vond ik het feit dat ook Rusland in de 19e eeuw pogingen heeft gedaan mee te doen aan de kolonisatiedrang door vanuit Siberië de stap te wagen naar Alaska en de rest van het continent. Het is amper van de grond gekomen en heeft in ieder geval weinig blijvends opgeleverd.
  2. Dat eigenlijk de sterkste periode van de VS vlak voor, tijdens en vlak na de Tweede Wereldoorlog is geweest en met name Roosevelt heeft voor velen een voorbeeldfunctie gehad. Dit is ook de periode geweest dat de collectieve sector relatief groot was en er ook gericht gewerkt werd aan grote werkverschaffende infrastructurele projecten. Vanaf de jaren tachtig onder Reagan is dat sterk verminderd met alle sociale gevolgen van dien. Geert Mak komt met cijfers dat de investeringen in het publieke onderwijs heel sterk zijn afgenomen. Echter daar waar scholen worden afgebroken, worden in het zelfde tempo, of sneller, gevangenissen opgebouwd. Het is genoegzaam bekend dat er nergens zoveel mensen achter de tralies zitten dan in de VS.
  3. Dat het aan de houding van de Amerikanen, met president Obama voorop, is te merken dat de Europese gerichtheid sterk aan het afnemen is. Andere landen spelen mondiaal een grotere rol dan het suffe oude Europa. Landen als China, India en ook Zuid-Amerika met Brazilië voorop komen steeds nadrukkelijker in het vizier van de Verenigde Staten.
  4. In het verlengde hiervan en mogelijk één van de oorzaken van het verleggen van de focus is de veranderende samenstelling van de bevolking in de VS. Een toename van Aziatische en Spaanstalige nieuwe Amerikanen zorgt ook voor andere interne verhoudingen. De vanzelfsprekendheid van de WASP (White Anglo-Saxon Protestant) is niet meer. De hegonomie van de ‘boze witte man’ is daarmee mogelijk ten einde. (Voor mezelf trek ik daaruit de conclusie dat een sterk conservatieve president niet zo vanzelfsprekend meer is in de toekomst. Verder brengt dat ook interne instabiliteit met zich mee. Hoe zullen de groepen tegenover elkaar staan.) De veranderende bevolkingssamenstelling is natuurlijk ook een reden dat de vanzelfsprekendheid van Europa als vriendje, veel minder vanzelfsprekend is geworden. De opname van nieuwe staatsburgers van elders in de wereld maakt natuurlijk wel dat deze groepen gemakkelijker kunnen verbinden met de veranderende mondiale werkelijkheid. Dit kan voor de VS een belangrijke bron blijven van de hegonomie voor de nabije toekomst. Europeanen zijn wat dat betreft nog heel erg op zichzelf gericht en bezig met onderlinge competitie met elkaar, terwijl de toename van bruikbare krachten voor nu en de toekomst angstvallig bij de grens worden tegengehouden, tenminste dat is het streven.
  5. Opvallend is dat Geert Mak het heden, verleden, maar ook de toekomst opleukt met interessante feiten en weetjes. Zo komen ook de oorspronkelijke bewoners ruimschoots aan bod in het verleden, maar is er nauwelijks een rol weggelegd voor hen in het heden.
  6. Dat ondanks het zijn van een wereldmacht, de houding van de VS en zijn inwoners nog steeds isolationistisch is gebleven. ‘De Amerikaan’ beheerst de wereld het liefst vanuit zijn eigen veilige landje. Dit zorgt ook voor grote culturele afstemmingsproblemen met andere bevolkingen, met name omdat het bijna absolute geloof in het eigen (politieke) gelijk oneindig is. Dit in tegenstelling tot de Europeanen, die meer de neiging hadden om zich te vestigen in hun voormalige kolonies. Of dat altijd beter was is de vraag, maar het zorgt wel voor meer flexibiliteit in het denkvermogen. (Dit is tenminste mijn eigen bescheiden mening.)
  7. Ik was bijzonder nieuwsgierig hoe een ‘segouia’ eruit ziet. Geert Mak legt uit dat het bomen zijn van vele honderden, zelfs meer dan 1000 jaar oud. Met de wetenschap dat deze bomen ‘alles gezien’ hebben is het tijdsbestek van vijftig jaar geschiedenis natuurlijk vrij nietig. Na het zien van wat plaatjes op internet is de boom inderdaad heel indrukwekkend.
  8. De beschrijving van middelgrote steden en ook teruggang van inwoners in grote steden (Detroit bv.) is beangstigend. Hele spooksteden beschrijft Geert Mak op zijn route.

Ik ga er gemakshalve van uit dat Geert Mak niet gesjoemeld heeft met zijn eigen reis. Mogelijk dat hij dat verklaard in de verantwoording die ik nog niet gelezen heb. Zo niet, dan moet iemand anders over vijftig jaar de reis nog maar eens overdoen. Zelf kom ik er dan niet meer voor in aanmerking, want dan ben ik 96 jaar oud. Maar ik ben benieuwd hoe de VS er dan voorstaat? En hoe de wereld? In dat kader wil ik afsluiten met het laatste stuk uit de epiloog (pagina 525):

‘Volgens Kennedy (historicus) stort Amerika niet ineen, maar gaat het terug naar zijn ‘natuurlijke’ plaats in de wereld, ‘na die bijna zeventig jaar van uitzonderlijke en kunstmatige dominantie sinds 1945’. Hij vraagt zich wel af of de Amerikanen die terugkeer naar ‘normale’ verhoudingen kunnen accepteren, en of ze niet al te gemakkelijk in de ban raken van allerlei magische slagons als ‘How America Fell Behind in the World it Invented and How We Can Come Back’ – om een populaire boektitel te citeren. Paul Kennedy: ‘Het is zorgelijk. Alle grote succesvolle strategen – de Romeinen, Willem de Veroveraar, Otto von Bismarck – kenden hun beperkingen. Wij ook?’

Geert Mak besluit zijn boek na bovenstaande citaat:

Dat is inderdaad de grote vraag.

En niet alleen voor Amerika, want met de wetenschap dat de ‘oude’ wereld een jonger broertje gaat krijgen namelijk ‘de nieuwe wereld’, die ook al op leeftijd begint te raken en voor de toekomst niet de vanzelfsprekende wereldleider meer zal blijven. Dat geeft te denken voor ons Europeanen.

Het is Geert Mak toe te vertrouwen om historie, sociologische kennis en interessante feiten tot een zeer leesbaar boek te smeden. Net zoals ik Europa twee keer heb gelezen, leent dit boek zich voor herlezing, om ook dan nieuwe zaken tegen te komen of op andere gebeurtenissen de nadruk te leggen.

Op mijn leeslijstje krijgt dit boek een dikke acht.

Kakelkrant van Sprakeloos 34: Wasstraat voor Westerse beschaving

/ sprakeloosid / 2 reacties

Ik stel dat de Westerse beschaving toe is aan een opfrisbeurt toe is. Of vloek ik nu de ‘zware’ neoliberale kerk? Onze Westerse beschaving wordt toch vooral gemeten aan economische ijkpunten, de maatstaf voor onze superioriteit en daardoor ook ons oordeel over andere beschavingen. En juist dat economische gedoetje van ons (in VS en Europa) laat scheuren zien en is vervuild.

Natuurlijk zijn er altijd hardliners aan de uitersten van het politieke spectrum die een afwijkende mening hebben. In het Westen heb je, helaas nog, grote groepen zonderlingen die ervan overtuigd zijn dat slechts de markt voor de reinigende resultaten kan zorgen, dus we moeten bezuinigen, herstructureren en verdergaand liberaliseren.Het komt dan allemaal wel goed. Dat de negatieve sociale gevolgen het hele systeem omver kunnen helpen, hebben ze niet door. Dat mensen boos worden in Athene is gebrek aan neo-liberale geloofsovertuiging, hun fout en hun ongelovigheid wordt dus afgestraft. Zo is het natuurlijk al jaren in allerhande ontwikkelingslanden, ze zijn lui, werken niet conform onze maatstaven en als ze uit de ruif mee willen eten, zijn het gelukszoekers. Is dat trouwens niet de essentie van het mens-zijn, gelukzoeken? Aan de andere kant zijn er ook nog verstokte communisten die alsnog de Verelendung op zich af zien komen en daarmee hun gelijk aan hun zijde denken te hebben.

Tja, het gaat al een aantal jaren goed fout, juist op het gebied waar we de hegemonie hadden, de economie en daarmee ook onze superioriteit met betrekking tot culturele waarden en normen de wereld in globaliseren.

Het kan verkeren, want juist nu we als entiteit eens flink afgestoft zouden moeten worden, blijken andere grootheden ook aanzienlijke invloed te hebben in de wereldpolitiek. Met de opkomst van China, India en Brazilië blijkt het westerse economische systeem geen zekerheid te zijn om blijvend de eerste trompet spelen. Integendeel. Ik ga niet zeuren over de teloorgang van de westerse beschaving, want dat is bullshit, die blijft bestaan, hopelijk anders, in ieder geval niet zo nadrukkelijk meer op de eerste rij. Ook zal ik de Mayakalender er niet bijhalen om het onvermijdelijke te prediken. Ik pleit voor een drastische opfrisbeurt van onze beschaving, vooral de economische waarden en normen. Ze hoeven zeker niet weg, maar als we het christelijke geloof als maatstaf nemen, misschien kan barmhartigheid breder gezien worden dan alleen ‘ikke ikke ikke’, misschien dat de Verlichtingsgeest de individu iets ruimer kan formuleren dan alleen de witte Mensch. Ik denk dat we dan al een heel stuk verder zijn, dus slechts een flinke wasbeurt voor onze waarden en normen ten faveure van ook de rest van de wereld, een wasstraat voor westerse beschaving als het ware.

 

Maar zal water en zeep voldoende zijn? Of hebben we andere, ons nog onbekende mondiale producten nodig om de westerse beschaving te reinigen. Beetje zen, beetje Afrikaanse ‘natuurkijk’, beetje ritmeverandering, kortom een beetje meer tot ons zelf komen. Ik durf in ieder geval wel een wasbeurt aan, ik denk trouwens dat we wel moeten.

Een Keukenmeidenroman van Kathryn Stockett

/ sprakeloosid / 6 reacties

Als ik mezelf zou moeten omschrijven, dan weet ik dat ik niet voldoe aan de kwalificatie macho. Ik vind dat niet erg, maar een boek met de titel ‘Een keukenmeidroman‘ is nu niet meteen het boek dat ik ambieer om in de vrije tijd te lezen. En toch kwam het zo ver. Het boek stond in onze boekenkast en de achterkant gaf louter lovende kritieken. Dus het boek van Kathryn Stockett gaat onderdeel uitmaken van mijn boekervaring. Via mijn blog wil ik dat uiteraard weer graag met u delen.

Allereerst de voorkant, zo’n sfeervolle zwartwitfoto, zoals ieder zichzelf respecterend boek tegenwoordig heeft, is niet voor niets. Een foto kan de atmosfeer van een verhaal in een oogopslag weergeven. Een blond afwassend meisje, lakschoentjes en witte sokjes en een erg onhandige onderbroek geven spruitjeslucht en gezinsgeluk weer uit de jaren zestig. Niet meteen een aanrader, maar zoals gezegd, ik had de lovende kritieken reeds gelezen.

 

Een keukenmeidenroman

Kathryn Stockett

Mistral Uitgeverij

2011 (1e druk 2010)

Voor mij kwam het boek de eerste pagina’s wat langzaam op gang,. Zelf ben ik voorstander om snel in het verhaal te zitten. Het voordeel is dan dat het boek weg te leggen is, maar in je brein aanwezig blijft. Bij het verder lezen zit je er meteen weer in. Dat viel een beetje tegen, maar het thema was verrassend, de rassenverhouding in het zuiden van de Verenigde Staten vanuit in eerste instantie het perspectief van de huishoudelijke hulp Aibileen. Deze keukenmeid, werkzaam bij een wit middenklasse gezin, zoals nog gebruikelijk in de jaren zestig van de vorige eeuw, sleept de lezer met haar alledaagse beslommeringen mee in de sfeer uit die periode. Stocket beschrijft haar verhouding met de mevrouw, de liefde voor de jonge kinderen in het gezin, ze zijn immers grotendeels haar verantwoordelijkheid en ook de economische afhankelijkheid binnen de scherpe raciale tweedeling in de kleinsteedse omgeving. Ik denk dat de traagheid in het boek nodig is geweest om later in het boek echt meegezogen te worden.

Interessant in het boek vind ik ook de nadrukkelijk wijzigingen van het vertelperspectief. Waar Aibileen aanvankelijk nog de volgzame zwarte hulp in de huishouding is, die ook mededogen kent naar haar witte ‘onderdrukkers’, wordt een deel van het verhaal verder verteld door haar vriendin, de recalcitrante Minny. De derde personage is Miss Skeeter, representant van de blanke middenklassers. Haar liefde voor de zwarte vrouw die haar opvoedde als kind, diens plotselinge verdwijning uit haar leven en de confrontatie met ‘nieuwe’ keukenmeiden als jong volwassene bij haar vriendinnen brengen Miss Skeeter aan het denken. Dit bewustwordingsproces over de raciale verhoudingen en haar ambities om te schrijven, brengen haar tot een stoutmoedig plan om de levens van de verschillende keukenmeiden te gaan beschrijven. En stoutmoedig is het omdat Miss Skeeter zich (mentaal) moet losmaken van haar socialisatieproces, maar ook wordt er veel lef gevraagd van de keukenmeiden die hun verhaal wereldkundig willen maken. Bovenal wordt er veel gevraagd van de vrijwillige medewerking door Aibileen en de minder coöperatieve samenwerking met Minny.

 

De algemene lijn van de vertelling ligt dus bij de drie personages, die steeds vanuit hun eigen belevingswereld de lezer verder brengen in de sociale en maatschappelijke gebeurtenissen in het kleine stadje in het Zuiden van de VS. Naast lokale gebeurtenissen, komen ook de individuele zielenroerselen van de vrouwen aan bod. Maar ook de historische achtergronden met een Martin Luther King en J.F. Kennedy, maken dat het boek een realistische weergave is van een tijdsbeeld, de kentering van de officiële rassenscheiding in het Zuiden van de VS.

Ik heb het boek met plezier gelezen. De beklemming van de lokale verhoudingen worden beelden beschreven en met name de wisselende vertelperspectieven zijn een verrijking voor de lezer en geven daarmee een completer beeld. Het maakt voor de lezer weinig uit of het vertaal verder gaat vanuit Aibileen, Minny of Miss Skeeter, de spanning blijft aanwezig. Nu ik het boek uit heb, moet ik echter zeggen dat de Miss Skeeterrol toch nadrukkelijker blijft hangen. Mogelijk is dat omdat ik onwillekeurig de schrijfster Kathryn Stockett identificeer met Miss Skeeter. Mogelijk dat deze verbinding de schrijfster juist die rol op een meer natuurlijke wijze heeft kunnen schrijven en daardoor onbedoeld krachtiger is overgekomen. Al met al, een aanrader met een ontroerend einde, ook voor hen die niet meteen warmlopen voor de titel ‘Een keukenmeidenroman’.

======================================================================

Mijn waardering voor dit boek in een cijfer uitgedrukt: 7,5

Meer boekervaringen zie ook het overzicht

Kakelkrant van Sprakeloos 8: DSK bezoedelt het rechtsgevoel

/ sprakeloosid / 4 reacties

 

Soms ontstaat er een mondiale melange die zijn weerga niet kent, een heus soepzootje. Ik heb het over Dominique Strauss Kahn (DSK) met zijn zakie in New York. Er komt geen zaak en DSK is waarschijnlijk vanaf vandaag weer vrij man. Maar dat was hij toch al, want hij permitteert hij zich al jarenlang seksuele avances met alles wat een rok aan heeft? Tenminste, ik geloof heilig in de waarheid van spreekwoorden, waar rook is, is ook vuur. En rondom DSK hangt veel rook, dus ik ga er zomaar vanuit dat het er vaak vurig aan toe is gegaan.

Hedenochtend hoorde ik op de radio dat het forensisch onderzoek naar de verkrachting van het Afrikaanse kamermeisje door DSK onomstotelijk bewijzen levert richting de Don Juan uit Frankrijk. (schouder ontwricht bij de vluchtpoging van de vrouw en blauwe plekken in de schaamstreek) Hoewel geen kenner van SM, maar als niet-jurist lijkt me dit duidelijk. Echter het snolletje uit Afrika schijnt een pathologische leugenaar te zijn. Ze loog over haar afkomst, de groepsverkrachting in land van herkomst zou niet waar zijn en haar contacten zijn dubieus. Ik weet niet hoe de gemiddelde contacten van Afrikaanse emigranten zijn, maar als gast in vijfsterren hotels zul je ze niet vaak tegenkomen.

Het is dus haar woord tegen het zijne, dus het recht kan zegevieren, het OM ziet geen heil meer in de zaak, DSK is een vrij man. Dit gaat tegen mijn rechtsgevoel in, hoewel ik weet dat iemand pas schuldig is op het moment dat hij veroordeeld is. Echter het stinkt hier naar schaamteloze klasse-justitie in de VS. En dat is niet het ergste. Als ik de commentatoren mag geloven in Frankrijk, wordt DSK als een held ontvangen. Dat hun grote man een ‘arm’ Afrikaans meisje heeft bezoedeld is van generlei belang. Het is belangrijk dat DSK ontzoedeld is en daarmee La République. Ze ontvangen hun verkrachterheld met open armen.

Een mondiaal soepzootje, de Amerikaanse klasse-justitie in combinatie met misplaatste Franse geilheid onder het mom van “Nous sommes Latin Lovers, nous sommes meilleurs comme les Italiens, plus meilleurs’ Het rookgordijn rondom DSK is gesloten. Hij kan zijn vurige zaken continueren.

Brug der Zuchten/ Richard Russo

/ sprakeloosid / 12 reacties

Hebzucht en ongeduld dreven me weer naar de boekhandel met een boekenbon van de collega’s ter gelegenheid van mijn 44e verjaardag. Zonder specifieke wensen ben ik normaliter binnen vijf minuten klaar. Het budget is bekend en mijn geheugen intact, dus ik weet wat ik gelezen heb of wat nog in mijn boekenkast staat. De voor mij onbekende schrijver Richard Russo met Brug der Zuchten sprak mij het meest aan. Niet op de minste plaats door de zin op de voorkant dat hij winnaar is van de prestigieuze Pulitzer Price for Fiction 2002. Over het algemeen ben ik niet zo heel erg autoriteitsgevoelig, maar volgens mij zat het wel goed met meer dan 20 uur leesplezier op grond van die Pulitzer Price.

Het is inmiddels ruim een maand verder en het boek is uit. De inschatting van ongeveer twintig uur leesplezier kan ik niet nagaan, want het is uitgesmeerd over veel dagen en leesmomenten. Het plezier dat ik verwachtte, is er zeker geweest. Het meest verbazingwekkende van deze roman vond ik het gemak waarmee ik het boek, zelfs na vijf of zes pagina’s terzijde legde en de volgende dag weer kon oppakken. Dat heb ik zelden bij boeken. Je zit er in en je wilt verder stomen en dan maakt een enkele onderbreking niet uit, maar de tijdsspanne tussen begin en eind moet niet te groot worden. Ik raak dan de draad of de interesse kwijt. Bij Russo’s ‘Brug der Zuchten’ is dat geenszins het geval. Bij het voltooien van deze boekervaring zal ik eens proberen na te denken over hoe dit kan en of dit positief dan wel negatief te labelen is.

Het tweede opvallende vond ik de kleur van de harde kaft. (zie foto) Uiteraard was het boek voorzien van een mooie en sfeervolle omslag, maar die doe je bij het lezen meteen weg om beschadiging te voorkomen. Het gevaar is dan wel dat je de omslag alsnog kwijt raakt of beduimeld tussen de kranten verdwijnt. Of je moet, zoals mijn vader, de boeken allemaal plastificeren. Ik doe dat niet, volgens mij is dat een generatiedingetje.

De kleur van de kaft is hard en hel geel, heel opvallend dus. Ik zou toch voor een andere kleur kiezen gezien het feit dat het gewone huis, tuin en keukenvuil zich zichtbaar hecht op de kaft.

 

Als ik Brug der Zuchten zou moeten typeren in één zin, dan is het voor mij dat de schrijver er goed in is geslaagd om van het gewone, iets bijzonders te maken en de bijzondere zaken in het leven in te kaderen in het alledaagse. Misschien is dit te cryptisch, dus laat ik het anders verwoorden, er gebeurt helemaal niet zo veel door het hele boek heen en toch weer heel veel.

Objectief gezien maakt de tweede beschrijving het er niet veel minder cryptisch, dus dan maar een korte samenvatting.

De hoofdpersoon is Louis Charles Lynch en zijn familie. Ze zijn woonachtig in Thomaston, een nietszeggend industriestadje in de staat New York. Vriendschappen, liefdes, zijn verhouding met zijn ouders en de liefde voor de nietszeggendheid van het vertrouwde Thomaston staan centraal. Uiteraard niet in chronologische volgorde verteld om het literaire gehalte de waarborgen. Ook het vertelperspectief wisselt af en toe, want Russo schrijft ook vanuit het perspectief van zijn jeugdliefde en vrouw, Sarah alsmede zijn jeugdvriend Bobby. Want Lucy, de bijnaam van Louis Charles, kijkt graag terug op het verleden en dan met name naar de mooie dingen. De inborst van Lucy is optimistisch, dus hij ziet vooral veel goede herinnering. Anderen zien dit nog wel eens anders. De buurtwinkel van zijn ouders is de basis van waaruit alle menselijke emoties, vriendschappen en maar ook droevige gebeurtenissen bezien worden. De winkel die met veel liefde door vader Lynch is gekocht en vooral door de verbetenheid van moeder Lynch heeft kunnen gloreren.

De buurtwinkel kan ook in het perspectief geplaatst worden van de economische schaalvergroting die in de westerse maatschappij plaatsvindt, dus ook in Thomaston. De sociale rangorde in de kleine gemeenschap wordt haarfijn beschreven, waarbij de zwarte bevolking toch duidelijk op de laatste plaats komt.

De winkel van vader Lynch blijkt ook voor Sarah en Bobby, die te maken hebben met respectievelijk een pijnlijke scheiding van haar ouders en huiselijk geweld door de vader en oud-buurman van de Lynches, een veilige haven te zijn.

Wat maakt het ogenschijnlijk gewone boek voor mij zo fascinerend? Ik denk dat het komt dat een ieder zich wel eens afvraagt hoe het met een oude jeugdvriend gaat. Wie zou niet eens het fijne willen weten wat er achter de voordeur van de buren gebeurt. En wat te denken van het begrip toeval. Hoe zou je leven gelopen zijn als je toevallig niet een tekening had ingestuurd voor een wedstrijd en je komt daar een getalenteerd meisje tegen die je uitleg geeft hoe je tekening nog veel beter had kunnen worden?

En daarmee kom ik mogelijk op de beantwoording van de vraag, waarom is dit boek met plezier te lezen, terwijl er soms enkele dagen tussen zaten om de volgende tien bladzijden voor het slapen gaan te lezen. De herkenbaarheid is volgens mij het antwoord. Die herkenbaarheid zorgt ervoor dat een kleine impuls vanuit die tien nieuwe pagina’s voldoende zijn om te verwerken, maar ook om drie dagen later weer verder te kunnen. Tenminste, zo werkt het voor mij. Voor liefhebbers van slechts grote meeslepende verhalen vol passie, een aaneenschakeling van hoogte- en dieptepunten in het leven van een melodramatische hoofdpersoon die liever verkeert in Sodom en Gomorra dan in Thomaston, die zullen het kleinburgerlijke leven van Louis Charles Lynch benauwend vinden, zelfs in boekvorm. Maar ik vind het een aanrader.

 

Brug der zuchten

Richard Russo

Signatuur 2008

(Waarom weet ik niet, maar bij het verhuizen van blogs vanuit vkblog naar hier, in de mood van Amerika, aanleiding onbekend. U ook, lees en luister dan ook naar:

Amerika Doen, gadverdamme

Bruce Springsteen – NY Serenade